We kunnen, mogen en moeten weer met planten slepen, nu van Frankrijk naar België. Planten die in potten staan, die niet zo winterhard zijn of die ik in België nodig heb, moet ik op een compacte manier kunnen meenemen. Ik haal ze dan ook uit hun potjes en stopt ze, tegen mekaar aan getast, zomaar in plastic zakken. Ondertussen weet ik uit ervaring dat ze zo'n rit zonder problemen overleven.
Wat neem ik vandaag mee:
-
een belladonnaplant die gele in plaats van zwarte bessen draagt, deze gele bessen zijn in tegenstelling met de verleidelijke zwarte bessen goed te eten zonder een giftige of hallucinogene werking te hebben. Is dat een voordeel?
- enkele jonge rozenwortels, een versterkende plant uit de Alpen die mij helpt om bergen te beklimmen.
- piepkleine Leuzea's, een spierversterkende plant.
- Tagetes lucida in bloei, een afrikaantje met dragonsmaak en enige hallucinogene werking,
- white sage, Salvia apiana, de plant waar Indianen smudge-sticks mee maken om de boze geesten te verdrijven
- meekrap, de rode wortel om uniformen en andere kleding te kleuren.
- genepi, het alsemplantje om likeur te maken.
- enkele jonge wedeplanten, nog zo'n bekende kleurstofplant.
- de net gewortelde stekjes van de Spaanse salie.
Toch wel een collectie planten met veel betekenis en een grote gezondheidswaarde.
Balsemwormkruid
In de tuin begint, nu eind augustus, net Balsemwormkruid of Vrouwenmunt te bloeien. De gele bloemknopjes lijken sterk op Boerenwormkruid, niet verwonderlijk ze zijn ook familie van mekaar, de ene noemt officieel Tanacetum balsamita en de andere Tanacetum vulgare. Verder lijken ze weinig op mekaar, het blad van de Vrouwenmunt is niet ingesneden, veel lichter groen en ruikt muntachtig.
In Engeland werd het vroeger gebruikt om bier te aromatiseren, vandaar de naam Ale-cost. Costmary zou komen van costus, oosters en Mary, van de Heilige Maagd. Vooral in de Middeleeuwen was de plant blijkbaar sterk verbonden met Maria, ook de Franse naam Herbe Sainte-Marie en de Duitse Marienblatt geven dit aan. Alhoewel deze namen ook kunnen samenhangen met het gebruik in de Middeleeuwen als vrouwenkruid.
De Engelse herborist Gerard schrijft 'The Conserve made with leaves of Costmaria and sugar doth warm and dry the braine and openeth the stoppings of the same; stoppeth all catarrhes, rheumes and distillations, taken in the quantitie of a beane.' En de beroemde Culpepper: …It is an especial friend and help to evil, weak and cold livers.
Walahfrid Strabo bezingt de laxerende werking van de vrouwenmunt:"… Kocht man die Wurzel, mit heilsamer Hilfe Fördert sie träge Verdauung und regelt glücklich den Stuhlgang. Duitse volksnamen waren 'Riechblättchen oder "Schmeckablaadl" , ze werden omwille van hun geur als bladwijzer gebruikt, vooral in kerkelijke gebedenboeken. De verfrissende geur moest er voor zorgen dat de kerkgangers wakker bleven tijdens de saaie sermoenen van de pastoor.
Lipbloemigen: salie en tijm
Veel lipbloemige planten voelen zich in mijn droge Provençaalse tuin goed thuis. Toch groeiden de tijm en saliesoorten niet zo goed dit jaar, pas nu beginnen ze wat op gang te komen. In de tuin staat vooral Thymus vulgaris, chemotype linalol, de wilde soort uit de streek en het chemotype thymol, de Belgische soort zal ik hem maar noemen. Het is de stof thymol die wij als tijmgeur herkennen.
De saliesoorten in de tuin zijn variëteiten van de echte salie: Salvia officinalis 'extracta' en 'purpuraescens'. Verder groeit er Salvia lavandulifolia, een soort met smaller blad en vooral veel Salvia sclarea, de tweejarige muskaatsalie. Deze scharlei zaait zich zelf uitbundig uit en wordt hier in de streek veel gekweekt voor de aromatherapie.
Inpakken en helaas wegwezen
We gaan nog wat verder met planten in- en uitpakken. Enkele potplanten verhuizen naar de tuin onder andere een balsempopulier. De volle grond in, overgeleverd aan de zorgen en de grillen van moeder natuur. Een jonge vijgenboom en de citroenverbena laat ik voorlopig wel in hun pot staan, daar zal mijn tuinman ter plaatse Michael zich wel over ontfermen. En dan kunnen we weer met een auto vol takken, planten, boeken, kleding en onszelf, terug naar België. Tot volgend jaar tuin!
Kruidwis Dagboek van een herborist. www. kruidwis.blogspot.com
