Hennep word in onze tijd vooral vereenzelvigd met marihuana. Toch is de plant Cannabis in het verleden vooral bekend en commercieel van belang geweest als vezelgrondstof voor touw, zeil, kleding en papier. Mogelijk is het zelfs het woord 'canvas' afgeleid van cannabis.
Cannabis behoort tot de eerste gewassen die door de mens werd gecultiveerd. Vanuit Centraal-Azië begon hennep vanaf de achtste en negende eeuw voor onze jaartelling zijn zegetocht over de wereld. De kennis en het zaad van deze bijzondere plant is in alle windstreken verspreid door handelskaravanen en Centraal-Aziatische bevolkingsgroepen, zoals de Skyten. Al voor het begin van onze jaartelling wordt hennep vermeld door de Griekse geschiedschrijver Herodotus. In de glorietijd van het Romeinse keizerrijk verscheen het kruid in Italië en van daaruit vond hennep zijn verspreiding over West-Europa. Gemeten in tijd en ruimte was het traject dat hennep heeft afgelegd tussen Centraal-Azië en ons land lang, maar vanaf de Middeleeuwen raakte de plant hier ingeburgerd en drukte in toenemende mate een stempel op het landschap en de economie.
Vast staat dat hennep in onze contreien al vóór de zeventiende eeuw werd verbouwd op kleine akkertjes. De teelt van deze plant was de boer meer vertrouwd dan die van welk gewas ook. De economische waarde voor onze voorouders school vooral in de lange, waterbestendige en duurzame vezels uit de stengel, die de grondstof vormden voor onder andere de zeilen en het touwwerk van schepen. Het spreekt vanzelf dat de behoefte hieraan voor de visserij en de scheepvaart zeer groot was.
Hennep in de 17de eeuw
In Nederland werd in de 17de eeuw Nicolaas Witsen algemeen beschouwd als autoriteit op het gebied van de scheepsbouw. In die hoedanigheid trad hij onder andere op als mentor van tsaar Peter de Grote (1672-1725) die van 1697 tot 1698 incognito in de Zaanstreek en Amsterdam verbleef om zich te bekwamen in de scheepsbouw. Witsen had zijn roem verworven met het in 1671 verschenen boek Aeloude en hedendaegsche scheepsbouw en bestier, waarin hij over de verschillende hennepsoorten het volgende zegt: '…..De Stagh, en hoofttouwen, nevens al het staende want, zijn best gemaekt van Inlandsche hennip, want deze en reckt niet, doch zij valt wat vuilder. De hennip die in Italien valt, werd voor de beste geacht, om touw van te slaen, waer na die van Riga volght, de Russische hennip verdient in waerdigheit de derde plaets ….'
Ook de kwaliteit van zeildoek vervaardigd uit hennepvezels werd geroemd. De zeilweverijen waren geconcentreerd in de Zaanstreek met als centrum Krommenie. Hier werden in de topjaren zestigduizend rollen zeildoek geproduceerd, die een waarde vertegenwoordigden van 1,4 miljoen gulden. Een astronomisch bedrag in de zeventiende eeuw!
In grote delen van Holland waren dan ook vele mensen direct of indirect afhankelijk van hennep. De plant was de kurk waarop hun persoonlijke welvaart en die van hun familie dreef.
Hennepvezel vandaag
Ook vandaag is de hennepvezel opnieuw populair. Er wordt nu niet zozeer scheepsgerief van gemaakt, maar wel kleding, tassen en papier. Maar ook nieuwe methodes om hennepvezels te winnen komen er aan. Een van deze methodes is de zogenaamde stoomexplosie, waarbij welbepaalde eigenschappen aan de vezel kunnen worden meegegeven, waardoor we een goede vezelkwaliteit krijgen met een minimaal productieverlies. Na de stoombehandeling wordt de hennepvezel vermengd met katoenvezel waarmee jeans, bedrijfskleding, orthopedische stoffen en huishoudelijk textiel kunnen worden gemaakt.
Hennep dus meer dan een drug! Of om het met de tekst op mijn hennep-t-shirt te zeggen: Don't panic, it's organic!
http://www.cannaclopedia.be/MONTJEANNL.htm
http://www.cannaclopedia.be/STEX.htm
