Zand een natuurproduct dat ooit verdwijnt ?

Zand een veelzijdig materiaal – Zand is in sommige landen een natuurlijke bescherming tegen de zee of water uit de rivieren.Stromingen voeren zand met zich mee, zetten zand af en nieuw land ontstaat, o.a. zandbanken. In sommige delen van de wereld worden door wind en stromingen zelfs eilanden gevormd, waarop zich later ook leven ontwikkelt. In onze moderne samenleving en industrie is zand eigenlijk onmisbaar geworden en in sommige delen van de wereld een heel kostbaar goed. Zand heeft iets unieks.

Toepassingen van zand: 

Hoewel wij het ons niet direct realiseren zijn vele producten in ons dagelijks leven, gemaakt van zand, een verbinding van kwarts, silicaten en een ander materiaal.

Glas werd bijvoorbeeld al in 1400 – 1500 jaar v. Chr. gemaakt in Egypte en Messopotamie, uit een gesteente, obsidiaan genoemd, gemaakt. Naast bekers, mokken, potten en flessen werd  dit glas toen ook gebruikt voor het maken van gebruiksvoorwerpen, zoals messen, dolken, beitels en boren. Glas van deze samenstelling is n.l. zeer hard. Ook in Europa werd in de middeleeuwen glas gemaakt. De Germanen kenden toen al technieken voor het smelten van glas en het blazen van glas en dus het maken van holle voorwerpen uit glas, dat voornamelijk uit kwarts en silicaten bestond. Naderhand hebben wetenschappers en kunstenaars uit Italie en monnikken in kloosters deze technieken verbetert.

In het Egyptisch museum in München en het Romeins-Germaans museum in Keulen zijn verschillende objecten uit de Egyptische tijd en de Germaans-Romeinse tijd te bewonderen.

Obsidiaan – een in de natuur voorkomende glassoort, een obsidiaan, kwarts, silicaten-verbinding ontstaan bij vulkanische uitbarstingen en is zeer hard. Uit kwarts (SiO2) en andere silicaatverbindingen wordt het normale glas gemaakt. Door het toevoegen van bepaalde oxyden kan het glas worden gekleurd.

Door onze huidige kennis en technieken zijn wij in staat uit de kwarts en andere silicaatverbindingen vele andere producten te maken, die wij in ons dagelijks leven gebruiken.

Producten uit Kwarts en silicaatverbindingen:

     –   Glassoorten voor vensters en deuren en andere panelen – het z,g vlakglas.
     –   Glassoorten voor gebruiksvoorwerpen zoals glazen, kannen koppen en schotels.
     –   Glassoorten voor  industrieele toepassingen, o.a hittebestendig glas voor kolven, reageerbuizen, maar ook bakvormen.
     –   Silicium-plaatjes, die in zonnepanelen worden toegepast om de zonnestraling in electriciteit om te zetten.
     –   Halfgeleiders – chips, die overal in technisch apparatuur te vinden zijn, zoals radios, pc`s, Ipods en I-phones etc.
     –   Siliciumdioxyde vindt men ook in wasmiddelen, papier, cosmetica, Haarspray, tandpasta, etc.
     –   Siliciumdioxyde gebruikt men in de pottenbakkerij, etc
     –   Etc……

Zand in de metaal-industrie:

In de metaal-industrie wordt zand voornamelijk gebruikt om vormen van te maken voor producten die uit metaal worden gegoten, zoals klokken, vijzels, stampers, haardroosters, standaards van regen- en zonneschermen, etc… Ook grote onderdelen voor machines en motoren, zoals delen van krukassen, motorenkasten worden vaak op deze wijze gemaakt.

Verder wordt zand hier ook gebruikt voor het zandstralen – een methode om roest en andere aanslag van metalen te verwijderen – en het polijsten van metaaldelen. Ook wordt zand hier vaak gebruikt als blusmiddel bij het bestrijden van branden.

Zand als filtermateriaal:

Zand en grof-zand hebben een groot filtrerend vermogen en worden heel veel in filter-installaties voor water, afvalwater en ook olie gebruikt. Ook in de natuur heeft zand een filter-werking. Denk aan het drink- water uit de duinen en het mineraalwater, wat op grote diepte onder zandlagen wordt gewonnen.

Zand in het verkeer:

Bij de aanleg van wegen, dijken, bruggen en het ophogen van bepaalde delen wordt zand in zeer grote hoeveelheden gebruikt om o.a. de onderlaag te stabiliseren en als toeslagmiddel voor de constructies uit beton en staalbeton. Normaal beton wordt uit 2 delen zand en een deel cement gemaakt, maar ook cement is een product wat uit zand is gefabriceerd.!!!

Zand wordt in het treinverkeer gebruikt. Bij het afremmen van de treinen strooit men zand op de rails om de wrijving van staal op staal groter te maken. Hierdoor komt de trein dan sneller tot stilstand. Bij het optrekken en snelheid maken is het strooien van zand op de rails, soms ook noodzakelijk om het doorslaan, doordraaien van de wielen tegen te gaan.

Zand wordt bij gladheid in de winter op de wegen gestrooid om het wegdek stroever te maken.

Zand in de kunst  en recreatie:

Zand wordt hier gebruikt bij het bouwen van kunstwerken o.a. zandsculpturen, het maken van schilderijen uit zand (Senegal), het maken van mandalas (Tibet), zandtapijten (India en Tibet) en in de Japanse tuinen. Zand wordt gebruikt bij de aanleg van parken, kinderspeelplaatsen en in de bekende zandbak, die velen van ons nog uit onze jeugd kennen.

Grote zandfestivals in Europa zijn: het jaarlijkse Sandsculpture-festival in Scheveningen-NL en het Sandworld-festival in Travemünde-DE.

Zand in de bouw:

Vooral bij het bouwen van huizen, woningen, kantoren, hotels heeft men hele grote hoeveelheden zand nodig, niet alleen voor het stabiliseren van de bouwgrond, maar ook het bouwmateriaal bestaat voor het grootste gedeelte uit zand. Het beton, buitenmuren, binnenmuren, vloer, tussenwanden, tegels en sanitair, dakpannen, zelfs de isolatie, steenwol of glaswol, tussen de wanden bestaat voor 70 – 80% uit zand.

Men kan aannemen, dat in een huis met een grondoppervlakte van 10 x 12 meter en een muurhoogte van 2,50 meter, ca. 70-90 M3 zand verwerkt is. Een respectabele hoeveelheid, die we uit de natuur hebben weggehaald.

Met dit gegeven kan men zich dan ook gemakkelijker voorstellen, wat er allemaal aan zand staat in de gebouwen en woningen in onze steden en dorpen. Zand biedt dus aan vele mensen ook werk en is een belangrijk deel van onze economie geworden. Wat zal er gebeuren als er geen bruikbaar zand meer is ?

Zand als economische factor:

In de afgelopen 20-30 jaren, is het veel mensen in bepaalde delen van de wereld goed gegaan, de economien groeiden, men had meer geld om uit te geven, op vacantie te gaan etc. Ook in andere delen van de wereld is het velen voor de wind gegaan en iedereen probeert wat profijt te trekken uit deze omstandigheden. Steden werden groter, nieuwe steden en dorpen werden er gebouwd, vooral aan de kusten en andere mooie streken, want het toerisme was in opmars. Ook in deze streken groeide natuurlijk de werkgelegenheid en een deel van de locale bevolking profiteerde hiervan.

In de industrie werden, dank zij de kennis en het zand, nieuwe producten ontwikkeld, dus nieuwe afzetmogelijkheden. Nieuwe technologien, chips, halfgeleiders, zeldzame metalen voor technisch hoog ontwikkelde apparaten en toepassingen gaven de industrie, handel en  wetenschap een enorme impuls. Vele andere landen met een wat lagere ontwikkeling gingen/gaan hierin mee.

Zand als handelswaar:

Grote steden en nieuwe gebouwen hadden meer en meer zand nodig om uit te breiden. Zand werd overal vandaan gehaald om aan de vraag te voldoen, In Azie,b.v Singapur was/is zand nodig om de stad, die eigenlijk alleen uit een klein eiland bestaat uit te breiden. Nieuw land moest er worden gecreeerd, nieuw zand moest er komen en kleine eilanden in Indonesie werden hieraan geofferd. Op de Seychellen moesten nieuwe hotels worden gebouwd voor de toeristen, nieuw zand was er nodig, dus werd zand weggehaald van de andere bewoonde en onbewoonde eilanden. In steden als Bombay, Kuala Lumpur etc gebeurt hetzelfde In het midden-Oosten,o.a Kuweit, Abu Dhabi, Quatar etc werden zelfs kunstmatige eilanden gebouwd om hotels  en kantoren op te bouwen, ook hier zijn grote hoeveelheden zand nodig, die deze landen niet bezitten. Want zand uit de woestijn is door haar structuur en samenstelling niet geschikt voor het maken van beton. 

Zand is dus heel kostbaar geworden en dus is er handel…… Legaal, maar ook heel veel illegaal wordt zand nu overal afgebouwd, zelfs in Europa. In Frankrijk, de Bretagne hebben lokale vissers en bewoners zelfs actiegroepen gevormd om de illegale afbouw van zand aan de Bretonse kusten te voorkomen.

Is het dan zo onbegrijpelijk, dat mensen voor zand worden vermoord, nu ook de maffia het zand als handelswaar heeft ontdekt.

Quest, Wikipedia, Die Welt, Süddeutsche Zeitung, Scientas, Arte,