Dit jaar begint het RIVM weer met een nieuwe prikactie tegen het HPV virus. HPV is de naam van het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Er is zelfs een reclamebureau in de hand genomen om meer meisjes over te halen de prik te halen. Dit als gevolg van de lage opkomst bij de vaccinatie vorig jaar. Toen kwam maar de helft van de opgeroepen meisjes opdagen. Het RIVM sprak van "indianenverhalen" die over het internet verspreid werden en ervoor zorgde dat maar weinig meisjes de prik gingen halen.
Maar wat is baarmoederhalskanker nou eigenlijk, en hoe kan het veroorzaakt worden door een virus? In dit stukje vind je informatie over het virus, baarmoederhalskanker en het vaccin.
!["Het]("https://www.todio.nl/afbeeldingen/virus.png")
Wat is HPV?
HPV staat voor het Humaan Papilloma Virus waarvan er meer dan 100 soorten van bestaan. Het wordt gezien als een seksueel overdraagbaar virus. Niet elk HPV virus is even gevaarlijk, en de meeste mensen zijn minstens een keer in hun leven geïnfecteerd geweest. Het vaccin beschermt alleen tegen de twee gevaarlijkste soorten, HPV 16 en 18, die ongeveer 70% van al de baarmoederhalskankers veroorzaken. Andere soorten HPV virussen kunnen wratten veroorzaken. Dit zijn goedaardige vergroeiingen van de huid. Omdat het vaccin specifiek is voor type 16 en 18, beschermt het dus niet tegen wratten.
HPV is dus een virus. Het bestaat uit niet meer dan een eiwitomhulsel (zie afbeelding linksboven) met daarin genetische informatie in de vorm van DNA. Het eiwitomhulsel beschermt het virus, maar zorgt er ook voor dat het de baarmoederhalscel kan herkennen en er binnen kan dringen. Wanneer het virus een cel binnendringt neemt hij deze cel over, en zorgt ervoor dat de cel virussen gaat maken. In het DNA dat het inbrengt zit namelijk informatie voor het maken van de eiwitten waaruit het virus bestaat.
Het virus brengt naast het DNA dat virussen maakt ook nog extra DNA in. Dit DNA verstoort het normale functioneren van de cel. Het zorgt ervoor dat de cel twee eiwitten gaat maken. Het ene eiwit zorgt ervoor dat de cel sneller gaat delen, het andere zorgt ervoor dat de cel minder snel dood wordt gemaakt door het afweersysteem. De cellen die geïnfecteerd zijn gaan zich sneller delen en maken dus meer en meer virussen.
Baarmoederhalskanker
Wanneer een geïnfecteerde cel niet wordt opgeruimd door het afweersysteem kan het uitgroeien tot een tumor. Deze tumor kan op een plek blijven zitten. We spreken dan van een goedaardige tumor. Wanneer de ziekte in deze fase wordt ontdekt is het nog goed te behandelen. Met een relatief eenvoudige operatie kan het verwijderd worden. Het kan ook gebeuren dat de tumor uitgroeit tot een kwaadaardige tumor. Eigenlijk spreken we dan pas van kanker.
Bij kanker verspreiden de tumorcellen via bloed of lichaamsvocht zich naar andere delen van het lichaam. Dit heet metastaseren, en de tumoren die daar uit ontstaan heten metastasen. Wanneer dit gebeurt wordt het veel moeilijker de ziekte te behandelen. De tumoren kunnen nu overal in het lichaam ontstaan en zijn lastig allemaal te verwijderen. Bij baarmoederhalskanker zullen de metastasen zich als eerste naar de omliggende organen verspreiden, zoals de dikke darm en de blaas. Chemotherapie is meestal dan de enige optie. Toch sterven er jaarlijks 200 van de 600 vrouwen die baarmoederhalskanker krijgen aan de ziekte.
Het vaccin
Sinds 2009 is het vaccin Cervarix opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma. Het vaccin bestaat uit eiwitten van het eiwitomhulsel van het virus. Het virus zelf wordt niet ingespoten. Er bestaat dus geen kans dat het vaccin baarmoederhalskanker veroorzaakt. Door het inspuiten van deze eiwitten wordt er een afweerreactie op gang gezet. Bij een afweerreactie produceren afweercellen antilichamen die het virus herkennen. Wanneer het echte virus het lichaam binnendringt helpen deze antilichamen het virus te vernietigen.
Omdat HPV seksueel overdraagbaar is werkt het vaccin het beste wanneer er nog geen seksueel contact heeft plaatsgevonden. Daarom wordt het aangeboden via het rijksvaccinatieprogramma aan meisjes die net 12 jaar zijn geworden. De kans is dan het kleinst dat ze al besmet zijn met het HPV virus.
De vaccinatie gebeurt in 3 rondes, er volgen dus in het totaal 3 prikken. Dit om te zorgen dat er voldoende antilichamen worden gemaakt. Tussen de eerste en de tweede ronde zit een maand, tussen de tweede en de derde ronde een half jaar. Cervarix biedt ten minste bescherming voor 8 jaar maar waarschijnlijk langer. De hoeveelheid antilichaam in het bloed is na deze 8 jaar nog voldoende hoog om jaren daarna bescherming te geven.
Begin maart 2011 worden meisjes die in 1998 zijn geboren opgeroepen om hun eerste prik te halen. Ook kunnen meisjes opkomen voor hun derde ronde.
Meer informatie?
Op de site van het RIVM staat verdere achtergrondinformatie over baarmoederhalskanker en het vaccin.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Humaan_papillomavirus
http://nl.wikipedia.org/wiki/Baarmoederhalskanker
http://nl.wikipedia.org/wiki/Rijksvaccinatieprogramma
http://www.rivm.nl/rvp/overzicht_ziekten/baarmoederhalskanker/
