Er zijn tegenwoordig veel verschillende soorten rattenvallen te krijgen, van vallen waarin de rat levend wordt gevangen tot traditionele klapvallen. De eerstgenoemde is meestal een kooi. De rat wordt met aas (allerlei soorten aas, van chocola tot corn flakes, zijn bruikbaar) de kooi in gelokt. Het aas wordt op een plateautje gelegd of aan een haakje gehangen (afhankelijk van het ontwerp), en als de rat gaat eten zet hij de val in werking: het deurtje slaat dicht en de rat is gevangen.
Ken je plaag
De bruine rat (rattus norvegicus) is er al sinds begin achttiende eeuw, wordt zowel in steden als op het platteland, zowel binnen als buiten aangetroffen en wordt vaak geassocieerd met riolen. De bruine rat is met 8 tot 12 weken geslachtsrijp, is 21 tot 24 dagen drachtig, werpt 4 tot 6 keer per jaar gemiddeld 6 tot 11 jongen en zoogt die 3 tot 4 weken. Een rat leeft gemiddeld een jaar; maar 5 procent van de ratten leeft langer dan 12 maanden. Alvorens vallen te zetten moet je eerst meer te weten komen over je plaag, uitvinden waar ze leven, eten en reizen. Je kunt uitkijken naar uitwerpselen, vetvlekken (olieachtige, smerig uitziende vlekken) die je langs de route van de ratten kunt vinden: bij deuren, plinten, bij gaten in de muur enz. Rattenuitwerpselen zijn ongeveer een centimeter lang, langwerpig en enigszins banaanvormig met puntige uiteinden, donkerbruin van kleur en zien er vrij soepel uit. Na drie dagen worden ze hard en verliezen hun kleur. Als je de route van de rat kent, kun je de kooival neerzetten, maar houd er rekening mee dat ratten aan neofobie lijden, wat betekent dat ze iets wat je voor ze neerzet de eerste dagen mijden. De val moet elke 24 uur worden gecontroleerd, zodat het gevangen dier niet meer stress lijdt dan nodig is. Klapvallen en elektronische vallen zijn ontworpen om het dier onmiddellijk te doden. De klapval wordt in werking gezet als de rat zijn poten op het plateautje met het aas zet: een springveer laat een stang neerkomen op de rat, breekt zijn rug en doodt hem onmiddellijk. De elektronische val heeft een tunnelvorm waar de rat binnengaat om het aas op te eten; hij raakt daarbij een kussentje aan, wordt geëlektrocuteerd en sterft onmiddellijk. Net als het andere type val moet deze val langs de route van de rat worden geplaatst, en ook hier geldt de neofobie.