Vruchtbaarheidsonderzoek bij de man

Als er problemen zijn bij zwanger worden, kan er een vuchtbaarheidsonderzoek worden uitgevoerd. In de meeste gevallen gebeurt dit onderzoek eerst bij de vrouw. In dit artikel wordt het vuchtbaarheidsonderzoek bij de man verder uitgediept.

Zaadonderzoek

Allereerst zal de kwalilteit van het zaad worden onderzocht. Dit is een simpel onderzoek dat veel informatie geeft. Als blijkt dat het zaad zwak is, zal de vrouw ook even geen ingrijpende onderzoeken hoeven te ondergaan. Bij dit onderzoek is het raadzaam dat de man drie dagen niet klaar komt, zodat het zaad krachtig is. Het zaad wordt in een laboratorium, huisartsenpraktijk of kliniek binnen één uur onderzocht. Eerst wordt de hoeveelheid gemeten. Daarna zal er een druppeltje zaad onder de microscoop worden bekeken. Hier zal worden bekeken hoeveel spermacellen er aanwezig zijn, hoe ze bewegen en of ze een normale vorm hebben.

De kans op zwangerschap is verminderd als de concentratie van de zaadcellen lager is dan vijf miljoen per millimeter, als minder dan 20 procent van de zaadcellen een normale vorm heeft en als er minder dan 20 procent normaal beweegt. Belangrijk om te weten is dat zaadonderzoek een momentopname is en dus op een later tijdstip nogmaals moet plaatsvinden. Als je bijvoorbeeld ziek bent op het moment van het onderzoek kan de zaadkwaliteit sowieso minder zijn. Meestal zal er na drie maanden nog een onderzoek plaatsvinden alvorens er een conclusie uit het onderzoek kan worden getrokken.

Lichamelijk onderzoek

Alleen als uit het zaadonderzoek geconcludeerd wordt dat het sperma afwijkend is, wordt de man lichamelijk onderzocht. Er zal worden gekeken naar de vorm van de schaambeharing, eventuele borstontwikkeling en op de anatomie van de penis. Het is namelijk zo dat een vrouwelijk beharingspatroon kan wijzen op een hormonale stoornis, die veroorzaakt kan worden door een erfelijke afwijking.

Andrologisch onderzoek

Bij het andrologisch onderzoek wordt de stevigheid en grootte van de ballen gecontroleerd. Ook wordt er gekeken naar de aanwezigheid van zaadleiders en eventuele spataders in de balzak. Hierbij is de stevigheid belangrijker dan de grootte. Als er spataders aanwezig zijn, kan het zijn dat dit de zaadkwaliteit aantast doordat spataders zorgen voor een verhoogde temperatuur van het sperma.

Hormoononderzoek

Hormoonafwijkingen zijn zelden de oorzaak van mannelijke vruchtbaarheidsproblemen. Wanneer blijkt dat de man zwak zaad heeft, kan er hormoononderzoek verricht worden. Hierbij wordt er gekeken of er een stoornis is in de hersenen of de zaadballen. Ook worden de hormonen FSH, LH en testosteron gemeten. Wanneer een man zwak zaak heeft, kan dit twee oorzaken hebben:

1. De zaadballen worden onvoldoende gestimuleerd en de concentraties van de hormonen FSH en LH zijn te laag door een stoornis in de hersenen.
2. Het ligt aan de zaadballen zelf. Hier is de concentratie van de hormonen FSH en LH juist te hoog.

Vaak kunnen de problemen in het eerste geval met een hormoonbehandeling worden opgelost. In het tweede geval is er niets meer aan te doen.

Chromosoomonderzoek

Een chromosoomonderzoek vindt plaats wanneer de zaadcellen weinig bewegen (minder dan één miljoen per milliliter). Bij een chromosoomonderzoek wordt er gekeken of een eventuele erfelijke afwijking de vruchtbaarheidsproblemen veroorzaakt. Ook wanneer de zaadleiders niet zijn aangelegd en voorafgaand aan een ICSI-behandeling (de zaadcel wordt rechtstreeks in de eicel geïnjecteerd) wordt er een chromosoomonderzoek gedaan.  Bij dit onderzoek worden de bloedcellen gecontroleerd op de vorm en het aantal chromosomen. Onvruchtbaarheid kan namelijk veroorzaakt worden als een man in iedere eicel een X-chromosoom te veel heeft. Dit heet het syndroom van Klinefelter. Een andere oorzaak van onvruchtbaarheid kan zijn dat er een klein stukje Y-chromosoom ontbreekt.

Onderzoek zaadballen

Bij zaadbalonderzoek kan er een echoscopie worden gemaakt om te kijken of er een afsluiting te vinden is die het sperma tegenhoudt. Ook wordt er gekeken of er spataders aanwezig zijn. Je hebt uitwendige echo's en inwendige echo's. Als er geen spermacellen in de balzak aanwezig zijn kan er een biopt worden genomen. Hier wordt onder plaatselijke verdoving een stukje weefsel uit de balzak weggenomen om zo te zien of er zaadcellen in zitten.