Fijnstof, ontstaat in het algemeen, door het onvolledig verbranden van fosssiele brandstoffen. Hierdoor komen, kleine deeltjes uit de verbranding, zoals, roet, zware metalen, koolwaterstoffen en stikstofoxiden vrij. Onder fijnstof worden verstaan kleine deeltjes met een afmeting 10 micrometer en kleiner. Deze 10 micrometer kleine deeltjes kunnen door de slijmhuid in de neusholte en strottenhoofd uit de ingeademde lucht nog worden afgescheiden. Nog kleinere deeltjes zullen zonder problemen de longen bereiken en zetten zich dan in de longen en bronchien af of raken via de longen in de bloedbaan, wanneer ze kleiner zijn dan 0,1 micrometer.
Veroorzakers en bronnen van fijnstof:
De grootste veroorzakers van fijnstof zijn het verkeer, de industrie, de landbouw en de huishoudens. Een andere oorzaak van fijnstof komt door de chemische reacties in de atmosfeer, waar bepaalde gassen door atmosferische invloeden op elkaar reageren. Ook in de natuur komt fijnstof voor in de vorm van zand en zouten in de nabijheid van de kust. Vulkaanuitbarstingen en bosbranden zijn ook oorzaak van een verhoogde fijnstof waarde in de atmosfeer.
De grootste boosdoeners
In het verkeer zijn voornamelijk de autos, motorfietsen en brommers de grootste boosdoeners. Hoewel sinds enkele jaren roetfilters en catalysatoren voor autos – personenautos en vrachtwagens – verplicht zijn gesteld, zorgen vooral autos met grote dieselmotoren en vrachtwagens, voor een verhoogde fijnstof-belasting in het verkeer. Bij de motorfietsen en brommers en scooters is de onvolledige verbranding de oorzaak dat vele verzurende stoffen en koolwaterstoffen in de lucht komen.
In de industrie komt fijnstof vooral vrij bij verbrandingsprocessen, zoals hoogovens, smelterijen, electriciteits-bedrijven, verwarming en koeling. In de privé-huishoudens zijn verwarmingen, koeling en het stoken van hout en pellets de oorzaak van de verhoogde emissies.
Ook door de landbouw en veeteelt wordt een niet te verwaarlozen hoeveelheid aan fijnstof geproduceerd.
Schadelijke stoffen in onze atmosfeer:
Normaal bestaat de lucht in onze omgeving uit:
78 % Stikstofgas
21 % Zuurstofgas
1 % sporen van edelgassen, waterdamp en koolzuurgas.
Door onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen, industrieele processen en andere natuurlijke en chemische oorzaken en reacties, zijn er hoe langer hoe meer vreemde stoffen in onze leefomgeving vrijgekomen, die een bedreiging vormen voor onze gezondheid. Deze stoffen bestaan voor een deel uit gassen en voor een ander deel uit hele kleine vaste stoffen, die voor het oog niet zichtbaar zijn. Vaak worden deze stoffen zwevende stoffen genoemd. De kleinste deeltjes, met afmetingen kleiner dan 25 micrometer behoren tot de groep fijnstof.
Bij verbrandingsprocessen, industrieel en natuurlijk komen de volgende verbindingen vrij:
Koolwaterstoffen (CO) – Stikstofoxiden NO, NO2, NOx – Zwaveldioxide SO2 – aromatische waterstoffen – Ammoniak NH3 – eetc.
Fijnstofsoorten als, roet, organische deeltjes ( katoen) en anorganische deelltjes (asbest, glaswol, steenwol), Pollen van planten, schimmels en bacterien.
De fijnstoffen kunnen naar grootte worden verdeeld in: 0 – 10 micrometer – 0 – 2,5 micrometer en kleiner dan 0,1 micrometer
De invloed van fijnstof op de gezondheid:
Het inademen van fijnstof kan tot grote gezondheids- problemen bij de mens leiden. Vooral mensen die al een aandoening aan de ademhalingswegen hebben o.a astma-patienten kunnen veel last krijgen, wanneer ze zich te lang, in een met fijnstof belaste omgeving ophouden.
Verschillende onderzoekingen hebben aangetoond dat fijnstof bij kinderen verschillende allergien kan veroorzaken, midden-oor-ontstekingen en kortademigheid. Stoflongen, longkanker, hart- en vaatziekten, zelfs beroertes kunnen door het inademen van fijnstof worden veroorzaakt.
Invloed van fijnstof op diabetes
Op dit moment zijn verschillende wetenschappers bezig te onderzoeken wat de invloed van fijnstof op diabetes bij vrouwen is en de hersenactiviteit bij de mens. Ook heeft men ontdekt dat er een bepaalde relatie gelegd kan worden tussen fijnstof en kanker in de blaas.
Het is bekend dat de ultra-fijne fijnstof – de z.g nano-deeltjes die een afmeting van minder dan 0,1 micrometer via de longblaasjes direct in de bloedbaan kunnen komen. Wat hun invloed is op de menselijke hersenen en andere organen is tot op heden nog helemaal niet duidelijk. Zeker is, dat dit eerder een negatieve, als een positieve invloed op de menselijke gezondheid zal hebben.
De industrie kan deze ultra-fijne deeltjes met speciale maal-technieken uit verschillende stoffen zelf produceren. In het algemeen worden producten uit de nano-technologie toegepast in de verf- en coating-industrie en de cosmetische industrie.
Maatregelen tegen fijnstof:
Daar deze stoffen voor de gezondheid van de mens gevaarlijk zijn, zijn door verschillende internationale instituten richtlijnen opgesteld:
De Wereld gezondheidsorganisatie – World Health Organisation – WHO meent, dat bij een gemiddelde van belasting van 20 microgram/M3 lucht per jaar, reeds gezondsheidsrisicos voor de mens kunnen ontstaan. In de Europese Gemeemschap is deze waarde op 40 microgram/M3 lucht per jaar, gestelt. Bij grotere fijnstof-belastingen zijn door beide instituten limieten aan het aantal dagen blootstelling voorgeschreven.
Nog steeds worden in verschilllende landen in de wereld verschillende regels gehanteerd, terwijl het fijnstof probleem en de algemene luchtvervuiling niet een probleem is, dat lokaal is gebonden. Afhankelijk van de heersende winden wordt het fijnstof van het ene einde naar het andere einde van de aarde gedreven.
Nat. Kompas Volksgezondheid – Wikipedia – Frankfurter Rundschau – Die Welt
