Vitamine is een vitamine die essentieel is bij het functioneren van de weerstand, het gezichtsvermogen, de groei en botontwikkeling en de productie van cellen en epitheelcellen. Een tekort aan deze vitamine kan zorgen voor lichamelijk klachten. Ook een overschot is heeft echter negatieve gevolgen voor de gezondheid. In de Westerse wereld komt een tekort aan deze vitamine echter zelden voor.
Algemene informatie
Vitamine A is een in vet oplosbare vitamine die de chemische naam retinol of all-trans-retinol heeft. Het lichaam is in staat om een overschot aan vitamine A op te slaan in vet, ook kan een deel worden uitgescheiden. De molecuulformule van vitamine A is C20H30O, de stof heeft een moleculair gewicht van 286,46 g/mol. Vitamine A kan ontstaan door de oxidatieve splitsing van bètacaroteen in de dunne darm. Bètacaroteen is dus het voorproduct van vitamine A en wordt zodoende ook wel de provitamine van vitamine A genoemd. Ook alfacaroteen en bétacryptoxanthine kunnen worden omgezet in vitamine A
Wat is de functie van vitamine A?
Vitamine A wordt ook wel de anti-infectie vitamine genoemd. De vitamine speelt namelijk een rol bij de weerstand van het lichaam. Ook heeft het een rol bij de groei en de botontwikkeling van kinderen. Vitamine A is ook essentieel voor de aanmaak van cellen en de weefselstructuur van de huid is. Vitamine A is zodoende mede verantwoordelijk voor het ontstaan van de epitheelcellen in de huid, luchtpijp en het longweefsel. De gezondheid van de huid en het tandvlees hangen ook af van vitamine A en ook voor het functioneren van het netvlies en hoornvlies is vitamine A onmisbaar. Door vitamine A kunnen de ogen zicht namelijk aanpassen aan de schemer.
Vaak wordt er gewaarschuwd dat zwangere vrouwen voorzichtig moeten zijn met de consumptie van voedingsmiddelen die veel vitamine A bevatten. Toch is vitamine A essentieel voor de ontwikkeling van de ongeboren baby.
Tekort aan Vitamine A
Een tekort aan vitamine A kan worden veroorzaakt doordat er langere tijd te weinig voedingsstoffen worden gegeten die vitamine A bevatten. Vaak gebeurt dit als binnen een voedingspatroon te weinig vet wordt gegeten. Ook kan het zijn dat het lichaam niet meer in staat is om vitaminen op te nemen, bijvoorbeeld door beschadiging van de dunne darmwand. Aangezien vitamine A een ondersteunende rol speelt in de werking van het afweersysteem kan dit systeem bij een tekort niet optimaal werken. Ook kan een tekort dof haar en een droge huid veroorzaken. Bovendien kan de ziekte xeroftalmie ontstaan. Dit is een verhoorning van het hoornvlies van het oog, deze ziekte is de voornaamste oorzaak van blindheid in ontwikkelingslanden.
Overige symptomen van een tekort aan vitamine A zijn:
· Nachtblindheid
· Aanhoudende hoofdpijnen
· nierstenen
Overschot aan Vitamine A
een overschot aan vitamine A wordt hypervitaminose A genoemd. Een overschot ontstaat als dagelijks meer dan 3 gram vitamine A wordt geconsumeerd. Een teveel aan vitamine A is giftig en zodoende gevaarlijk voor de gezondheid. Symptomen van een overschot aan vitamine A zijn:
· Gebrek aan eetlust
· Spierpijn
· Verminderd gezichtsvermogen
· Hoofdpijn
· Misselijkheid
· Vermoeidheid
· Duizeligheid
· Oogafwijkingen
· Haarverlies en/of roodheid en schilferen van de huid
Op de lange termijn kan een hoge dosis vitamine A in combinatie met roken de kans op longkanker vergroten. Ook kan een hoge vitamine A consumptie bij zwangerschap leiden tot beschadiging van de vrucht.
Een overschot aan vitamine A komt echter zelden voor. De kans is echter wel groter als je vaak lever eet of te veel voedingssupplementen slikt.
In welke voedsel zit Vitamine A?
Vitamine A is enkel aanwezig in producten van dierlijke oorsprong. Vooral in leverproducten is een grote hoeveelheid vitamine A te vinden, maar ook in melkproducten en vis is vitamine A aanwezig, zij het in mindere mate. Aangezien lever grote hoeveelheden vitamine A bevat wordt het zwangere vrouwen afgeraden om lever te eten.
In groenten en fruit is dan wel geen vitamine A aanwezig, toch is het eten van dierlijke producten niet noodzakelijk om voldoende vitamine A in het lichaam op te nemen. In groenten en fruit is namelijk wel de stof bètacaroteen aanwezig. Deze stof kan in het lichaam worden omgezet in vitamine A waardoor het rechtsstreek eten van de vitamine niet per definitie nodig. Ook alfacaroteen en bétacryptoxanthine zijn pro-vitamines die omgezet kunnen worden in vitamine A. Deze stoffen zijn vaak ook in groenten en fruit aanwezig.
De aanbevolen dagelijks hoeveelheid Vitamine A verschilt per leeftijd maar is voor volwassen mannen gemiddeld 1 gram per dag en voor vrouwen 0,8 gram per dag. Tijdens de zwangerschap is de behoefte voor vrouwen echter ook 1 gram per dag. Aangeraden wordt om niet meer dan 3 gram per dag te eten, dit in verband met negatieve gezondheidseffecten van een vitamine A overschot.
