Tsunami, aardbeving en problemen kerncentrales Japan en de gevolgen

De aardbeving en de tsunami die Japan is overkomen op vrijdag 11 maart 2011, is een ramp met ongekende gevolgen. Duizenden slachtoffers zijn er helaas direct al gevallen. Het natuurgeweld heeft er ook voor gezorgd dat kerncentrales die voorzien in de energie-behoeften van Japan, grote problemen veroorzaken. Er zijn al diverse ontploffingen geweest en met name Fukushima I zorgt voor problemen. Een week na de ramp, is de straling toegenomen.

Aardbeving en tsunami Japan

Een grote ramp is het: de aardbeving en de tsunami, die Japan en de wereld schokten. Dat de natuur zo'n geweld kan voortbrengen, is uiteraard wel bekend, maar het is en blijft verschrikkelijk om dergelijke beelden te zien, laat staan dat je het meemaakt. De gevolgen zijn niet te overzien en waarschijnlijk zal dat nog weken of maanden duren, voordat de complete omvang van de ramp duidelijk is.

Slachtoffers

Er zijn duizenden slachtoffers gevallen als gevolg van met name de enorme vloedgolf die Japan heeft bereikt, op vrijdag 11 maart 2011. Tien meter hoog, en met een ongekende kracht. Dat werd vorige week gemeld. Inmiddels is bekend geworden dat de golf veel hoger is geweest, namelijk 23 meter! Dit hebben we allemaal kunnen zien op televisie en internet. Modderstromen sleurden auto's, huizen en grote gebouwen mee, alsof het niets was.

Mensen zijn hun huizen kwijt, hun bezittingen of erger: hebben hun leven verloren of zijn dierbaren kwijtgeraakt. Daarnaast kan het niet anders zijn dan dat velen leven in grote angst. De kernreactoren, die in brand hebben gestaan of zijn ontploft, wat zijn de gevolgen hiervan nu en op (langere) termijn? Niemand die het weet. Wat wel bekend is, is dat de aardbeving zeer zwaar was, 9,0 op de Schaal van Richter en dat er vele zware naschokken zijn gevoeld.

Het epicentrum lag bij de prefectuur Miyagi, 179 kilometer ten oosten van de plaats Sendai. Dit was 10 kilometer onder het zeeoppervlak. Complete gemeenten zijn ondergelopen door het water. Het dorp Minamisanriku is voor de helft weg. Wat er met de 9.500 inwoners is gebeurd, daar weet nog niemand iets van.

Feiten

• Het officiële dodental is nu (dinsdagmorgen 22 maart Nederlandse tijd): 8.450
• Het officiële aantal vermisten is nu (dinsdagmorgen 21 maart Nederlandse tijd): 13.000
• Het aantal gewonden is nu (zaterdagmorgen 19 maart Nederlandse tijd): ruim 2.400
• Honderdduizenden mensen zijn geëvacueerd
• Rond de 80.000 mensen van het Japanse leger, de politie en de brandweer voeren reddingsacties uit
• Vanuit politie en brandweer zoeken zo'n 80.000 mensen naar slachtoffers
• Rond de 850.000 huishoudens hebben geen stroom
• Anderhalf miljoen huishoudens hebben geen stromend water
• Ongeveer 450.000 mensen zijn momenteel dakloos
• Er is een trein in stukken gevonden
• Een schip met 100 opvarenden, is nog niet gevonden
• De elektriciteit is met een kwart verminderd in heel Japan. Dit betekent dat behalve Tokio alle Japanners bij toerbeurt worden voorzien van stroom, op delen van de dag
• De problemen met de kernreactoren zijn niet onder controle. Nadat zich zaterdag al een explosie had voorgedaan in centrale 1 van Fukushima, is er in de nacht van zondag op zaterdag opnieuw een ontploffing geweest, terwijl ook op dinsdag nog allesbehalve geruststellende berichten te melden zijn.
• De vulkaan Shinmoedake is ook weer actief geworden, alsof de situatie nog niet erg genoeg is
• Inmiddels zijn er 15.000 mensen gered uit hun benarde situaties, waaronder één man van 60 jaar, die op het dak van zijn huis 15 kilometer de zee in was gedreven

Nieuwe aardbevingen

Helaas is het zo te zijn dat de ramp van vrijdag 11 maart 2011 nog steeds niet voorbij is. Nog altijd worden heftige naschokken gemeld en ook maandag 14 maart werd er weer melding gemaakt van een nieuwe aardbeving, die in Tokio gemeten is met 6,2 op de Schaal van Richter, en weer met een tsunami, dit keer met vloedgolven van drie meter hoog. Ook op woensdag 16 maart zijn er zware naschokken gevoeld.

De kerncentrale Fukushima

De kerncentrale Fukushima blijft zorgen voor problemen. Er was al brand geweest in één van de reactoren en er zijn diverse explosies geweest. Inmiddels is ook bekend geworden dat er een vliegverbod geldt voor een straal van 30 kilometer rondom de centrale. De explosie van reactor 4 heeft voor radio-actieve straling gezorgd. Hoeveel, is onbekend. Dat maakt de situatie nog angstiger dan deze al is voor de mensen in Japan.

Wellicht nog gevaarlijker is de opslagplaats voor gebruikte splijtstof, die sinds dinsdag al oververhit dreigde te raken, volgens persbureau Kyodo. Gebruikte staven splijtstof waren altijd nog radioactief maar kunnen niet langer een nucleaire kettingreactie in stand houden. Normaal worden deze opgeslagen onder water, zodat afkoeling mogelijk is en dat straling wordt tegengehouden. Eigenaar van de centrale Tepco vermoedt dat het water in de opslagplaats aan de kook is geraakt. Daardoor kunnen gebruikte splijtstofstaven droogvallen en oververhit kunnen raken. Dit heeft als gevolg dat  (grote) hoeveelheden radioactief materiaal kunnen vrijkomen. Dit lijkt het geval in reactor 4. De situatie rondom de centrale Fukushima wordt ook op dinsdag 22 maart nog 'zeer ernstig' genoemd.

Koelen

Op dit moment wordt alles op alles gezet om de stroomvoorziening rond de kerncentrale weer op orde te krijgen. Het gaat hierbij om de aanleg van een nieuwe elektriciteitsleiding. Volgens de exploitant van de centrale is dit werk nu (deels) gereed. Binnen enkele dagen moeten deze leidingen zijn aangesloten. In twee van de zes reactoren is de situatie nu onder controle, door het pompen van tonnen liters zeewater in de reactoren. Dit geldt voor de minst getroffen reactoren, 5 en 6. De reactoren 1, 2, 5  en 6 zijn inmiddels aangesloten op het stroomnet, maar werken nog niet. Het is inmiddels gelukt om reactor 3 gestabilseerd te krijgen.

Ook is gemeld dat het alarmniveau vlak bij de Fukushima I is opgeschaald van niveau 4 naar niveau 5 (vrijdag 18 maart). Dit, op een schaal van één tot zeven. Op maandag 21 maart 2011 is bekend geworden dat er opnieuw een aardbeving heeft plaatsgevonden, met een kracht van 4,7 op de Schaal van Richter.Verder is de concentratie van jodium in het leidingwater tot 40 kilometer van de centrale,te hoog. Rond de stad Hitachi, 100 kilometer verwijderd van de centrale, is de hoeveelheid radio-activieve straling 27 maal te hoog in spinazie. De boeren wordt nu gevraagd hun producten niet op de markt aan te bieden, ondanks dat nog steeds wordt gezegd dat het niet schadelijk is voor de volksgezondheid.

Straling

De straling die direct rondom de kerncentrale Fukushima I wordt gemeten, is erg hoog. Het gaat hierbij om 20 millisieverts per uur, volgens Amerikaanse media. Dit is 1.000 keer meer dan de straling die vrijkomt bij een röntgenapparaat. Toch noemt hoge VN-functionaris Graham Andrew de toestand van de centrale nog steeds 'ernstig, maar stabiel'. Helaas is er ook nog 'slecht' nieuws te melden.

Zeewater

De hoeveelheid radioactief jodium in het zeewater rondom Fukushima is nu 126,7 keer hoger dan normaal. Dat is maandag 21 maart gebleken. Het niveau radioactief cesium is 24,8 keer hoger. Wat het effect is op vissen en zeedieren moet nog worden onderzocht. De Duitse stralingsdeskundige E. Lengfelder verwacht dat de vissen de gevaarlijke stoffen binnenkrijgen en als die worden gegeten door mensen, dit grote nadelige gevolgen kan hebben voor de volksgezondheid.  Zondag werd al duidelijk dat ook regen, lucht en melk vervuild waren.

Wederopbouw is begonnen

Tien dagen na 11 maart 2011, is Japan voorzichtig begonnen aan de wederopbouw. Nieuwe panden worden in het stadje Rikuzentakata gebouwd naast de school, die dienst doet als opvangcentrum voor vluchtelingen. Er is hoop en verwachting dat de huizen voor het einde van deze maand klaar zijn. Nu slapen mensen slapen er op matjes, de gezinnen worden gescheiden door karton. ''Ze hebben geen privacy. Mensen kunnen 's nachts niet eens hun benen strekken omdat ze dan iemand schoppen'', aldus een begeleider. ''Er verblijven hier ongeveer duizend mensen. Zij zijn waarschijnlijk de eersten die de noodopvang kunnen verlaten in ruil voor tijdelijke behuizing.''

Ravage

Op het parkeerterrein van de school zijn inmiddels stalen constructies gebouwd met muren en houten vloeren.  Om de panden heen is het nog steeds een behoorlijke chaos, maar doel één is een beetje redelijke woonruimte te maken voor de mensen die dakloos zijn geworden.

Nieuws van dinsdag 22 maart: Rikuzentakata

In  het stadje Rikuzentakata woonden voor de ramp 23.000 mensen. 740 Mensen zijn omgekomen, maar nog  steeds worden er 1700 inwoners vermist. Het stadje is zwaar getroffen, maar niet zo zwaar als bijvoorbeeld Minamisanriku, dat volledig van de kaart werd geveegd. Daar verdwenen maar liefst 9500 mensen, de helft van het aantal inwoners. In totaal zijn door de aardbeving en de tsunami langs de noordoostelijke kust zeker 15.000 huizen verwoest en zijn meer dan 100.000 huizen beschadigd. Duizenden mensen verblijven in een noodopvang.