Dopen is een ritueel waarmee je lid wordt van een kerk. Vroeger was gedoopt zijn heel normaal, tegenwoordig is het meer een uitzondering. Wat is de doop, hoe ging dopen in de vroege kerk? De doop/ het doopsel is in de afgelopen eeuwen veranderd en Rooms-Katholieken en protestanten hebben er hun eigen vorm aan gegeven.
De doop/ het doopsel
De tijd dat iedereen in Nederland bij een kerk hoorde is definitief voorbij. In de vorige eeuw was het gebruikelijk dat je als kind gedoopt werd. Deze keuze van de ouders is steeds minder vanzelfsprekend geworden. Tegenwoordig worden de meeste kinderen niet meer gedoopt. Dopen is een oude traditie binnen de kerk. Wat is het precies en hoe gaan mensen er nu mee om?
Dopen in de vroege kerk
In het begin van het christendom, nu zo’n 2000 jaar geleden werden mensen gedoopt als ze zich wilden aansluiten bij de kerk. Christelijk zijn was toen nog gevaarlijk; je kon vervolgd worden of zelfs vermoord. Iemand die bij de kerk wilde horen moest eerst een tijd lang lessen volgen over het geloof. De meeste mensen hadden toen nog nooit van Jezus gehoord. Als je dan wist hoeveel risico je nam en je was toch aangetrokken door de boodschap, werd je gedoopt. Dit gebeurde in de nacht voor Pasen. In een kerkdienst met veel verhalen uit de bijbel over water, werd de dopeling letterlijk ondergedompeld in het water. De volwassene ging kopje onder. Zoals de christenen herdenken dat Jezus kopje onder gegaan is in de dood en met Pasen weer is opgestaan, zo waste de dopeling al zijn oude leven af en kwam als een schoon mens weer boven.
Iedereen gedoopt
Het christendom werd steeds wijder verspreid en op een bepaald moment werd het zelfs staatsgodsdienst. Alle volwassenen hoorden toen bij de kerk. Mensen gingen het belangrijk vinden dat iedereen bij de kerk hoorde. Niet alleen volwassenen maar ook kinderen werden nu gedoopt. De Rooms-Katholieke Kerk ging zelfs zover dat kinderen die niet gedoopt werden volgens hen niet in de hemel konden komen. In de protestantse kerken werd het normaal dat kinderen zo snel mogelijk gedoopt werden.
Dopen in een kerkdienst
Bij de Rooms-Katholieke kerk is dopen een feest voor de familie, de doop wordt meestal gevierd in een zondagmiddagdienst waarbij alleen de familie aanwezig. Het gebeurt in een klein zijkapelletje, baptisterium genoemd.
Bij de protestantse kerken is het gebruikelijk dat een doop wordt gevierd op zondagmorgen. Dan is de hele gemeente erbij en kunnen zij het kind of de volwassene opnemen in hun midden.
Een doopdienst bevat altijd een lezing uit de bijbel, een gebed en het overgieten van het kind met water. Daarbij worden de woorden gebruikt: Ik doop je in de naam van de Vader, van de Zoon en van de Heilige Geest. Deze drie aanspreektitels geven de belangrijkste karaktertrekken van God weer, volgens de christenen.
Alternatieven voor de doop
Niet in alle christelijke gemeenschappen wordt gedoopt. Bij het Leger des Heils, wat ook een kerkgemeenschap is, draagt men de kinderen op. Dan wordt er een dienst gevierd waarbij vooral dank wordt gebracht aan God dat het kind er is, maar het kind wordt daardoor niet automatisch lid van de kerk.
In de traditionelere kerken komt ook steeds meer ruimte voor alternatieve diensten. Dan is het mogelijk wel dankbaar te zijn voor je kind, maar de keuze voor de doop over te laten aan je kind totdat het volwassen is.
