De pest is afgeleid van het Latijnse woord Pestis, wat plaag betekend. Vroeger noemde men de pest ook wel de Zwarte Dood.
De Pest
De pest, is een ziekte die van de 14de tot de 19de eeuw veelvuldig voor kwam en aan vele miljoenen mensen, ratten en ander zoogdieren, het leven heeft gekost. Ook ander zoogdieren, zoals honden en katten, kunnen de pest krijgen. Het is de meest bekende zoönose, dit is een ziekte die van dier op mens wordt overgedragen. Andere voorbeelden hiervan zijn:
- Ebolavirus wordt overgebracht door apen (vleermuizen)
- Marburgvirus wordt overgebracht door apen
- Mond-en klauwzeer wordt overgebracht door eenhoevige (bijvoorbeeld koeien)
- Rabiës (= hondsdolheid) wordt overgebracht door zoogdieren (bijvoorbeeld honden)
- Lassakoorts wordt overgebracht door (wilde) knaagdieren
Vandaag de dag komt de pest niet veel meer voor, maar sinds de jaren 80 duikt de ziekte elk jaar weer op in Madegaskar. Waarbij elk jaar steeds meer mensen aan de pest overlijden. Niet iedereen die besmet raakt met de pest overlijdt. Er zijn vier soorten pest, maar de builenpest en longpest zijn de meest bekende pest varianten.
De pest wordt meestal overgebracht door ratten, die overigens zelf ook vaak sterven aan deze ziekte.
Eigenlijk zijn het niet de ratten zelf, maar de vlooien die op de ratten zitten en de bloedzuigende insecten, die de ziekte op de mens overbrengen.
Er zijn drie vlo soorten, die verantwoordelijk worden gehouden voor het overbrengen van de pest.
Dit zijn:
- Xenopsylla cheopis
- Nosopsyllus fasciatus
- Pulex irritans
De builenpest
De builenpest is een infectie ziekte die wordt overgebracht door (meestal) vlooien die besmet zijn met de Yersimia pestis bacterie. Het gaat als volgt in zijn werk. De vlo neemt geïnfecteerd bloed van zijn gastheer (meestal is dat een rat) op, waardoor zijn voormaag verstopt raakt. Deze verstopping wordt veroorzaakt door de pestbacterie. Door de pestbacterie gaat het bloed namelijk klonteren. Door het geklonterde bloed in de voormaag van de vlo krijgt deze geen bloed meer binnen, waardoor hij steeds meer honger krijgt, waarna hij geïnfecteerd bloed terug spuit in de beetwond. Het bloed wordt zo geïnfecteerd en de infectie is een feit. Iemand die besmet is met de pestbacterie, merkt dat binnen een week. De kenmerken zijn :
- Koorts
- spierpijn
- hoofdpijn
- hartritmestornissen
- en heel kenmerkend is de pijn en zwelling (builen) , die binnen 24 uur na de infectie ontstaat. De opgezwollen lymfeklier kan gaan etteren als er geen behandeling wordt gestart.
De builenpest is goed te behandelen met antibiotic a, mits je op tijd met de behandeling begint. Van de onbehandelde patiënten sterft ongeveer 2/3 .
De longpest
De longpest kent twee varianten, namelijk:
-
De primaire longpest wordt overgebracht door kleine met de pestbacterie geïnfecteerde druppels die in de lucht komen door hoesten, niezen of spugen.
De primaire longpest heeft een zeer korte tijd waarin de eerste symptomen zich voordoen, binnen 3 dagen, na de infectie wordt je ziek.
De kenmerken voor deze ziekte zijn:
- Hoofdpijn
- Koorts
- Zware ademhaling
- Hoesten (bloed)
- Blauw kleuren van lippen
-
Primaire longpest moet snel behandeld worden, want de patiënt overlijdt meestal binnen 48 uur, na de eerste symptomen.
Ook deze longpest kan met een antibiotica prima behandeld worden.
2. De sucendaire longpest ontstaat doordat geïnfecteerde bloed van de builenpest in de longen terchecht komt.
