De Zaanstreek is de oudste industriestad van Europa en bestaat uit de gemeenten Oostzaan, Wormerland en Zaanstad. Zaanstad bestaat sinds 1974 uit de gemeenten Zaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk, Westzaan, Wormerveer, Assendelft en Krommenie. Zaandam is ontstaan in 1812 door een samenvoeging van Oostzaandam en Westzaandam. Door keizer Napoleon Bonaparte is Zaandam in 1812 verheven tot stad.
In de zestiende en de zeventiende eeuw was er een grote opmars in de economische ontwikkeling van de Zaanstreek. Een hoop molens vestigden zich langs de elf kilometer lange rivier de Zaan. De molens aan de Zaan hadden een gunstige ligging met betrekking tot de aan- en afvoer. Bovendien was de wereldhavenstad te Amsterdam op enkele kilometers afstand.
Industrieën in de Zaanstreek
Langs de elf kilometer lange rivier de Zaan stonden ooit meer dan duizend molens, waarvan er nog maar een paar van over zijn. De meeste molens in de Zaanstreek die behouden zijn, liggen op het Zaanse Schans. De voornaamste industrie eind zestiende eeuw was de houtbewerkingindustrie. Deze industrie werd kort erna opgevolgd door de voedingsmiddelenindustrie, olieindustrie, papierindustrie, cacaoindustrie en rijstpelindustrie.
Na 1870 werden de meeste windmolens vervangen door fabrieksgebouwen en pakhuizen. Bekende bedrijven uit de Zaanstreek zijn onder andere Verkade, Albert Heijn, Boon, Lassie, Honig, Duyvis, Bruynzeel, Forbo en Sigma Coating.
Tussen 1970 en 1980 zijn er door de economische crisis een aantal industrieën uit de Zaanstreek failliet gegaan of verhuisd naar de oevers van het Noordzeekanaal. De enige industrie die nog prominent aanwezig is in de Zaanstreek is de voedingsmiddelenindustrie. De laatste jaren heeft de industrie langs rivier de Zaan plaatsgemaakt voor luxe woningen.
Arbeiders in de Zaanstreek
Na de Tweede Wereldoorlog gingen er veel ongeschoolde arbeiders uit Drenthe, Friesland en Groningen in de Zaanstreek werken. Omdat er meer mankracht nodig was, volgden er al gauw migranten uit de landen rondom het Middellandse Zeegebied. De arbeiders kwamen voornamelijk uit Spanje, Italië, Portugal, Turkije en Marokko. In deze tijd werden er in een kort tijdsbestek een hoop huizen en flats gerealiseerd om de grote groepen te kunnen huisvesten. Momenteel zijn ze in Zaandam bezig met stadsvernieuwing en worden er een hoop oude arbeidswijken herbouwd. Ook het centrum wordt volledig gerenoveerd. Het project van de stedelijke vernieuwing heet Inverdan.
Multicultureel Zaanstad
Amsterdam is al een aantal jaar uitgeroepen tot de meest internationale stad van de wereld. Volgens woordvoerster Annelies van Dijk van de gemeente Zaanstad telt Zaanstad meer verschillende nationaliteiten dan Amsterdam. Zaanstad heeft circa 148.000 inwoners, waarvan er 19.000 allochtonen zijn van 189 verschillende nationaliteiten. Amsterdam heeft 745.000 inwoners, waarvan de helft allochtoon is. De allochtonen in Amsterdam komen uit 177 verschillende landen.
Gemeentehuis van Zaanstad
Sinds 2008 is Zaandam bezig met een stedelijke vernieuwing, hier valt ook een nieuw gemeentehuis onder. Het nieuwe gemeentehuis van Zaanstad zal komen te staan op hoge zuilen. Onder de pilaren bevindt zich de standplaats voor het streekvervoer van Connexxion. Het gemeentehuis is geheel ontworpen in een bouwstijl die kenmerkend is voor de Zaanstreek. Kenmerken van de Zaanse bouwstijl zijn onder meer puntdaken, veel hout en de kleur Zaans groen.
www.inverdan.nl
www.zaanstad.nl
www.zaanseschans.nl