Verschillende echo’s tijdens de zwangerschap

Tijdens een zwangerschap die normaal verloopt heeft iedere zwangere in principe recht op twee echo's. Daarnaast zijn er nog andere echo's die men vrijwillig kan laten maken tijdens de zwangerschap. Wat houden deze echo's nu eigenlijk precies in?

Termijn echo

Wanneer een vrouw tussen de 9 en de 12 weken zwanger is krijgt zij vaak de eerste echo, de termijnecho genoemd. Bij deze echo wordt in eerste instantie gekeken of de zwangerschap in tact is, dat wil zeggen, of het hartje van de baby klopt. 
Het hartje moet rond de zes weken zwangerschap zichtbaar worden op een echo. 
Het vruchtje wordt opgemeten en aan de hand van de grootte van het vruchtje wordt bepaald hoe lang de vrouw zwanger is. Aangezien alle ongeboren kindjes rond deze zwangerschapsduur even snel moeten groeien, kan nauwkeurig worden vastgesteld hoe lang de vrouw al zwanger is. 
Over het algemeen wordt tijdens deze echo dus ook de uitgerekende datum worden vastgesteld. 

Het kan ook gebeuren dat de termijnecho eerder uitgevoerd wordt, dit is meestal wanneer de vrouw niet weet wanneer de laatste menstruatie is geweest. Deze echo zit standaard in het basispakket van de zorgverzekering, dus deze moet altijd worden vergoed. 

20-weken echo

Bij 20 weken zwangerschap heeft iedere zwangere recht op een echo, de 20-weken echo. Deze echo wordt ook wel Structureel Echoscopisch Onderzoek (afgekort SEO) genoemd. Deze echo is een uitgebreid medisch onderzoek naar de gezondheid van het ongeboren kindje. Dit onderzoek duurt vaak 45 minuten tot een uur. 

Tijdens dit onderzoek wordt niet alleen gekeken naar of het kindje goed groeit en of er voldoende vruchtwater aanwezig is (te weinig vruchtwater kan gevaren opleveren voor het ongeboren kindje), maar het kindje wordt van top tot teen nagekeken en onderzocht op eventuele aangeboren lichamelijke afwijkingen zoals:

• open ruggetje
• open schedeltje
• open verhemelte
• hartafwijkingen
• ontbreken van of afwijkingen aan de niertjes
• blaasafwijkingen
• maagafwijkingen
• waterhoofd
• breuk of gat in het middenrif
• breuk of gat in de buikwand 
• ontbreken of afwijkingen aan armpjes of beentjes

Gelukkig worden de meeste kindjes gewoon gezond geboren, maar toch zijn er kindjes die aangeboren afwijkingen hebben. Wanneer dat tijdens dit onderzoek wordt vermoed, dan zal er nog uitgebreider onderzoek plaatsvinden, vaak in de vorm van wederom een echo.

Afwijkingen vastgestellen met echo

Hoewel er tegenwoordig heel veel mogelijk is, kunnen niet alle eventuele afwijkingen worden vastgesteld met de 20-weken echo. Zo kan er bijvoorbeeld niet op de echo gezien worden of het kindje blind of doof is, of dat het bijvoorbeeld een stofwisselingsziekte heeft.

Tijdens deze echo wordt er ook gekeken naar het geslacht van het kindje. Van te voren zal door de echoscopist(e) worden gevraagd of de aanstaande moeder of ouders dit willen weten. Ook hierover kan bij deze echo niet altijd zekerheid gegeven worden, dit is een beetje afhankelijk van de ligging van het kindje op dat moment. Ook deze echo zit in het basispakket van de zorgverzekering, dus moet ook altijd worden vergoed. 

Combinatietest

Naast bovenstaande echo's kan de zwangere kiezen voor nog een medisch onderzoek bij het ongeboren kindje, de combinatietest. Deze test is niet verplicht. De combinatietest bestaat uit een bloedonderzoek van de aanstaande moeder en een meting van de dikte van de nekplooi van het ongeboren kindje.  Samen met de leeftijd van de moeder wordt een kansberekening gemaakt. Dit onderzoek vindt plaats tussen de 11 en de 13 weken zwangerschap.

Aan de hand van dit onderzoek kan worden vastgesteld hoe groot de kans is dat het kindje het syndroom van Down heeft of een andere chromosomale aandoening. Let wel, dit is enkel een kansberekening en geeft nooit zekerheid.

Wanneer er tijdens dit onderzoek wordt vastgesteld dat het kindje een verhoogde kans heeft (een kans groter dan 1 op 250) op een chromosomale afwijking, krijgt de vrouw de mogelijkheid een vruchtwaterpunctie of een vlokkentest uit te laten voeren. Dit zijn vervolgonderzoeken waarbij met een naald wat vruchtwater of placenta (vlokken) uit de baarmoeder worden gehaald. Er kan dan met zekerheid worden getest of het kindje een bepaald syndroom zal hebben bij de geboorte.

Deze test wordt in principe niet vergoed door de zorgverzekering. Wanneer de moeder 36 jaar of ouder is of een medische indicatie heeft dan wordt de combinatietest wel vergoed. Ook als blijkt dat na de vrijwillige combinatietest vervolgonderzoeken nodig zijn dan zullen de vervolgonderzoeken wel vergoed worden. 

Pret echo

Tot slot is er nog een mogelijkheid om een zogenaamde 'pretecho' uit te laten voeren. In tegenstelling tot bovenstaande echo's is dit geen medisch onderzoek maar wordt puur voor de 'lol'gedaan. Vandaar ook de naam natuurlijk. Pretecho's kunnen tegenwoordig gemaakt worden in 2D, 3D, of zelfs 4D! 
Tegen betaling maakt een speciaal bureau foto's van het ongeboren kindje of zelfs filmpjes (4D) Er is nooit een verwijzing nodig door een verloskundige of gynaecoloog. Deze echo vindt niet plaats in een echocentrum of ziekenhuis, maar bij bureaus die zich speciaal richten op het maken van dit soort echo's. 

Beeld van ongeboren kindje

Bij deze echo is het uitgangspunt dat de aanstaande ouders een duidelijk en mooi beeld krijgen van het ongeboren kindje. Het beste resultaat wordt verkregen tussen de 26 en 30 weken zwangerschap. Er kan zelfs al heel duidelijk gezien worden op wie het kleintje het meest lijkt! Mocht de geslachtsbepaling nog niet gebeurd zijn, dan kan dat ook bij deze echo. Wanneer de ouders niet willen weten of het een jongen of meisje wordt is het aan te raden dit van te voren aan te geven!

Een pretecho is natuurlijk een prachtige aandenken voor later! Een pretecho wordt nooit vergoed door de zorgverzekering. 

Wanneer de zwangerschap niet goed verloopt

De termijnecho en de 20-weken echo vinden dus standaard plaats tijdens een normale zwangerschap en daarnaast zijn er de opties voor de combinatietest en een pretecho.
Maar natuurlijk zou het zo kunnen zijn dat de zwangerschap niet helemaal verloopt zoals zou moeten. Er zou bijvoorbeeld bloedverlies kunnen optreden of de verloskundige kan vermoeden dat het kindje niet goed groeit. 
In dat geval is er een medische indicatie en heeft de zwangere altijd recht op meerdere echo's. Bijvoorbeeld om te kijken of de zwangerschap nog intact is (of het kindje nog leeft) of extra groei-echo's die bepalen of het kindje al dan niet goed groeit. 

Bij een medische indicatie moet de zorgverzekering de extra onderzoeken altijd vergoeden.