Koopziekte is ongecontroleerd gedrag met serieuze sociale en persoonlijke consequenties. De koper heeft een dwang om te winkelen en geld te besteden ongeact de middelen die hiervoor beschikbaar zijn. In veel gevallen geeft de koper dit gedrag tijdelijke verlichting die wordt ervaren in somberheid, eenzaamheid, verveling, boosheid en frustratie.
Termen voor koopziekte
Er zijn veel termen die gebruikt worden voor de aandoening koopziekte. De officiële term voor koopziekte of koopverslaving is oniomanie. Hier volgen enkele termen: shopaholisme, compulsive buying, koopdwang, ongecontroleerd koopgedrag, koopobsessie.
Symptomen
Mensen met ongecontroleerd koopgedrag zijn continu bezig met winkelen en geld uitgeven. In veel gevallen wordt een gevoel van angst beschreven dat alleen kan worden verholpen door produkten te gaan kopen. De drang om te gaan kopen leidt in veel gevallen ook tot een aankoop. De positieve gevoelens van het kopen maskeren even de negatieve gevoelens en houden zo de koopcyclus in gang. Tijdens het winkelen gaat een ongecontroleerde koper volledig op in het shoppen en is zich hierbij onbewust van zijn omgeving. Om die reden wordt het winkelen dan ook veelal alleen gedaan. Het besef van de sociale status kan een voorspeller zijn van ongecontroleerd koopgedrag.
Wat wordt er gekocht?
Er worden grote hoeveelheden produkten gekocht die voorzien in de behoeften van de persoonlijke en sociale identiteit. Vaak worden er goedkope produkten gekocht wat door hun grote hoeveelheid tot hoge bedragen kan oplopen. Een produkt wordt gekocht omdat deze in de aanbieding is of het ziet er aantrekkelijk uit. Met name bij vrouwen is de interesse in mode van sterke invloed op het ongecontroleerde kopen. Mannen hebben bij het kopen meer interesse in elektronische en technische goederen. Maar net zoals bij vrouwen zijn mannen ook geïnteresseerd in kleding, schoenen en audio.
Na het kopen…
Na het kopen en de kort durende verbetering in de stemming, worden gevoelens van schuld, schaamte, spijt en wanhoop ervaren. Deze negatieve gevoelens komen bovenop de bestaande negatieve gedachten en het lage zelfbeeld. Uiteindelijk zal dit weer leiden tot het zoeken van verlichting door te gaan kopen. De reeds gekochte produkten lijken niet belangrijk aangezien ze in veel gevallen worden teruggebracht, niet uit de verpakking worden gehaald, worden doorverkocht of worden weggegeven.
Meer aan de hand; comorbiditeit
In de meeste gevallen heeft iemand met ongecontroleerd koopgedrag ook last van andere stoornissen. De meest voorkomende stoornissen zijn stemmingsstoornissen, angststoornissen, eetstoornissen, impulscontrolestoornissen en middelenverslavingen. Ongeveer 60 procent van deze kopers hebben borderline. Het hebben van twee of meer stoornissen wordt ook wel comorbiditeit genoemd. Door onderzoekers wordt het hoge niveau van comorbiditeit bij mensen met ongecontroleerd koopgedrag deze aandoening ook wel gezien als een symptoom van een andere aanwezige stoornis.
Behandeling
Koopziekte moet niet onderschat worden. De problemen die ervan komen zijn te zien in de financiële sfeer, op emotioneel vlak en relationeel gebied. Antidepressiva kunnen een positieve uitwerking hebben op het dwangmatig gedrag. Praatgroepen waarbij de problemen gedeeld kunnen worden kunnen ook positief zijn. Maar het meest belangrijke is dat er wordt toegegeven dat je last hebt van dit ongewenst koopgedrag. Creditkaarts wegdoen en gaan winkelen met vrienden of familie, die niet ongecontroleerd kopen, is ook een stap in de goede richting. En een andere zinvolle manier vinden om de vrije tijd mee te besteden.
