Een soa staat voor seksueel overdraagbare ziekte. In dit artikel beschrijf ik soa’s in het algemeen, noem ik de verschillende soa’s en vertel ik over een manier om jonge kinderen duidelijk te maken hoe gemakkelijk het is om een soa te krijgen. Op zoek naar een specifieke soa, dan staan onderaan de site links naar pagina’s met de soa uitgewerkt.
Wat is een soa.
Zoals eerder gezegd is een soa een seksueel overdraagbare aandoening. Dit houdt dus in dat het bij intiem contact (seks) kan worden overgedragen. Met name jonge mensen onderschatten het risico dat ze lopen tijdens onbeschermde gemeenschap.
Seksuele voorlichting voorlichting
Om jongeren dit duidelijk te maken, wordt al in de 3de klas van de middelbare school seksuele voorlichting gegeven. Een ideaal moment om het over soa’s te hebben. Het enige probleem is vaak dat dit nog vrij jonge mensen zijn en dat ze het vaak niet serieus nemen of denken dat het wel zal meevallen. Om ook deze kinderen te bereiken, kun je een eenvoudig spelletje laten doen.
Het spelletje
Er is enige voorbereiding voor nodig, maar dat is maar eenmalig. Er zijn namelijk een aantal kaartjes met seksueel gedrag nodig. Maak bijvoorbeeld een kaartje met “ik heb alleen seks met een condoom” of “ik doe alleen aan seks zonder condoom”
Als je deze kaartjes plastificeert, hoef je een volgende keer geen nieuwe meer te maken. Je kunt ook gewoon tegen ze zeggen wat de voorkeuren van hun zijn. Het verschil is dan dat ze geen “nee” hoeven te zeggen, immers weten ze het al van elkaar.
Zorg dat je net zoveel plastic bekers hebt als dat er kinderen zijn en vul deze met water. Niet voller dan 1/3de. Zorg ervoor dat de kinderen niet zien dat je in een van de bekers zetmeel hebt gedaan.
Deel de bekers uit en vertel de kinderen dat ze seks hebben met elkaar door de inhoud van de bekertjes te mengen en weer te verdelen. Gebruikt iemand een condoom, dan mogen ze de glaasjes alleen tegen elkaar aan tikken. (geen vloeistof mengen)
Geef ze ongeveer 5 minuten de tijd (of geef aan dat ze ieder maar een beperkt aantal keer “seks” mogen hebben). Als de tijd erop zit, dan wordt het tijd om jodium tevoorschijn te halen. Doe een druppel in elk bekertje (dat ze nog vast hebben) en kijk welke er verkleuren.
Nu kun je uitleggen dat een van hen een soa had (zetmeel) en dat deze is verspreid door de onveilige seks.
Resultaat
Met dit eenvoudig spelletje kan de kinderen visueel worden duidelijk gemaakt hoe gemakkelijk het is om een soa te krijgen. Vergeet niet uit te leggen dat sommige soa’s niet bij iedereen klachten geven en dat je het dan niet aan iemand kan zien.
De eerste keer zullen de kinderen het misschien niet serieus nemen. Iemand met een kaartje “ik heb helemaal geen seks” heeft dan toch een soa. Herhaal het spelletje, deze keer zullen ze het waarschijnlijk wel serieus nemen.
Hoe vaak komen soa’s voor?
Cijfers uit de huisartsenpraktijk laten zien dat bij 3 a 4 op de 1000 mensen een soa wordt vastgesteld.
De top 3 bestaat uit:
- Chlamydia
- Genitale wratten
- Herpes
In het spelletje eerder, was de kans op het krijgen van een soa 100% wanneer je seks had met iemand die een soa had (en je geen condoom gebruikte). In het echt is dit niet zo. De kans op het krijgen van bijvoorbeeld chlamydia is (slechts) 50-70% en gonorroe 50-80%.
Soa test laten doen
Laten testen op een soa kan bij de GGD of bij de huisarts. Redenen om te laten testen zijn divers.
- Nieuwe partner waarmee je onbeschermde seks wil
- Je hebt onbeschermd seks gehad
- Je hebt klachten
- Een (voormalige) partner waarschuwt je omdat hij of zij een soa heeft
- Je bent zwanger en wil voorkomen dat je kind ermee in aanraking komt.
Soa test
Tegenwoordig is een lichamelijk onderzoek met uitstrijkje en/of urineonderzoek voldoende om de meeste soa’s aan te tonen of uit te sluiten. Dus voor de heren: er gaat geen wattenstaafje de urinebuis in, het is dus pijnloos (met uitzondering van eventuele pijn bij het plassen).
Heb je klachten, ga dan altijd naar de huisarts toe. Loop er niet mee rond, je kunt er andere mee besmetten en bij sommige soa’s kun je zelfs onvruchtbaar worden.
Wil je meer weten over een SOA's
Lees dan ook mijn andere artikelen over soa's:
Soa: hiv en aids
rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu.
Nederlands tijdschrift voor geneeskunde
