Wanneer mensen met kanker te horen krijgen dat ze niet meer zullen genezen, is dit een grote klap. Mensen zijn er vaak niet op voorbereid en willen nog zoveel doen in hun leven. Ze begrijpen niet dat hun ziekte hier anders over beslist.
Ik ga dood
Mensen met kanker die te horen krijgen dat ze niet meer zullen genezen, hebben tijd nodig om dit slechte nieuws te verwerken. Dit is een enorme schok, ieder mens reageert anders op dit vreselijke nieuws. De meeste mensen worden niet alleen overmand door emoties, maar zitten ook met heel veel vragen. In eerste instantie weigert men te geloven wat de dokter hen net heeft verteld. Pas later dringt het tot hen door wat er echt aan de hand is.
De ene persoon wordt depressief, terwijl een ander het juist gaat aanvaarden. De tweede manier is de beste manier. Je kan alle dingen plannen die je nog zo graag wil doen. Je hebt de mogelijkheid om afscheid te nemen en dat is niet iedereen gegeven. Sommigen plannen zelfs hun begrafenis en leren met de dood om te gaan. Het voelt een beetje aan als een opluchting. Er komt een einde aan hun lijdensweg.
De fasen-theorie van Elisabeth Kübler-Ross
De fasen-theorie van Elisabeth Kübler-Ross bestaat uit vijf kernwoorden. Dit zijn: ontkenning, woede, marchanderen, depressie en aanvaarding. Deze fasen beschrijven het proces dat iemand doormaakt, die te horen krijgen dat zijn kanker niet meer te genezen is.
Ontkenning
De ontkenning is de eerste fase. Deze fase werkt als een buffer na een onverwacht schokkend bericht. Het geeft de patiënt de kans om weer tot zichzelf te komen. Het is een grote schok en men moet zich geleidelijk aan weer herstellen. De patiënt vindt het moeilijk om het als waarheid te aanvaarden. Het is belangrijk dat de patiënt zijn gevoelens kan uiten. Zo kan de stervende naar de tweede fase toegroeien. De fase van ontkenning duurt bij de meeste mensen niet zo lang.
Woede
Ontkennen kan niet langer, de fase van woede en ergernis volgt. Mensen stellen zich de vraag ‘waarom ik?’. Gevoelens van ergernis, woede, afgunst en wrok steken de kop op. Deze fase is moeilijk op te vangen door hulpverleners, familie en vrienden. Dit komt omdat de patiënt zijn woede vaak richt op zijn omgeving. De patiënt ziet zijn omgeving als onvriendelijke, ondankbare en kritische mensen. Ze maken het leven voor iedereen in hun omgeving erg moeilijk. Een respect- en begripvolle houding kan hun stemming verzachten. Vaak heeft de intensiteit van woede ook te maken met gevoelens uit het verleden.
Marchanderen
Mensen proberen in deze fase op alle mogelijke manieren onder de verschrikkelijke waarheid uit te komen. In deze fase wordt vaak gesproken over onderhandelen met God. In gebed wordt om genezing gevraagd en als ‘dank’ belooft de stervende God iets. Dit gaat van eeuwige trouw tot het afstaan van bepaalde organen. Van alles wordt beloofd, als de patiënt er maar langer door zou leven. Pastorale gesprekken kunnen in deze fase erg zinvol zijn, zowel voor de patiënt als voor zijn omgeving.
Depressie
In de fase van depressie dringt de waarheid steeds meer en meer door. Er zijn twee soorten depressies te onderscheiden: een terugwerkende of reactieve depressie en een voorbereidende depressie, ook wel het stille verdriet genoemd.
Terugwerkende of reactieve depressie
In een terugwerkende depressie treurt men over geleden verliezen. Mensen vertellen hoe moeilijk het leven nu is. Tijdens deze periode kunnen familie en hulpverleners veel hulp bieden. De steun wordt door de patiënt ook beter aanvaard.
Voorbereidende depressie of het stille verdriet
Tijdens het stille verdriet wordt er niet veel meer gepraat. Het verdriet dat wordt geleden, wordt niet onder woorden gebracht. Het is vaak gewoon te moeilijk om te verwoorden. Mensen worden bewust van de realiteit, ze gaan sterven. Dit besef roept depressieve gevoelens op. Mensen treuren niet alleen over hun eigen dood, maar ook over het feit dat ze alles en iedereen moeten achterlaten. Ze weten niet of hun familie en vrienden het wel gaan redden.
Aanvaarding
In deze laatste fase hoopt de patiënt niet langer op genezing, behandeling of verlenging van het leven. Hij is niet langer gedeprimeerd en kan zijn gevoelens onder woorden brengen. Hij heeft getreurd over zijn dood, maar ook nagedacht over het leven. Hij slaagt erin zijn dood te aanvaarden. Hij kan na de vorige fasen te hebben doorlopen, eindelijk uitrusten. Mensen in deze fase hebben aanvaard dat het leven eindig is. Aanvaarding is een gevoel van vrede, rust en positief te leren zijn over dingen die we toch niet kunnen veranderen. In deze fase heeft de familie meer ondersteuning nodig dan de stervende zelf. De patiënt wil enkel omringd zijn door zijn naaste familie. Zo kan hij afscheid nemen en rustig voor altijd inslapen.
