In het algemeen wordt iemand als hoogbegaafd beschouwd, als diegene een IQ boven 130 heeft. Maar niet alleen intelligentie telt mee in de diagnose van hoogbegaafdheid, ook creativiteit, doorzettingsvermogen, en motivatie zijn indicatoren voor hoogbegaafdheid. Kenmerken van een hoogbegaafd persoon zijn ook grote nieuwsgierigheid, leergierigheid, veel energie en het vermogen om meerdere dingen tegelijk te doen. Daarbij hebben ze een enorm goed geheugen, veel verschillende interesses, al op jonge leeftijd over de zin van het leven nadenken, snelle taalontwikkeling en/of wiskundig inzicht op jonge leeftijd.
Definitie van hoogbegaafdheid
Een IQ hebben dat uitzonderlijk hoog is. De grens wordt gelegd op een IQ dat maar zo'n 2 tot 2,5 procent van de bevolking haalt. In geval van een WISC-R test is dat een IQ vanaf 130. Deze WISC-R test bestaat uit een verbaal (talig) en performaal (handelen met inzicht) gedeelte.
De meer uitgebreide definitie bevat 3 onderdelen:
- een hoog IQ hebben (boven 130),
- creatief zijn,
- de intentie en de gedrevenheid hebben dat hoge IQ en deze creativiteit ook om te zetten in uitzonderlijke prestaties.
Bij mensen die zo hoog scoren op een IQ test wordt opgemerkt dat bij hen in fysiologische zin: (hoe de informatie in de hersenen verwerkt wordt)
- prikkels vanuit de zintuigen snel binnen komen en snel worden doorgeleid,
- het denken zich voltrekt in parallelle processen en beelden,
- grote hoeveelheden kennis efficient geassocieerd en verwerkt worden.
Wat is hoogbegaafdheid
Als je intelligent bent, heb je een goed verstand. Als je hoogbegaafd bent, heb je een goed verstand, maar vaak ook een speciale manier van denken en handelen. Je denkt en werkt in grotere sprongen, dan andere leerlingen. Je bent creatiever in het bedenken van oplossingen en zelfstandiger in handelen. Het is prettig dat de talenten die je in je hebt, er ook uit komen. Bij hoogbegaafdheid gaat het meestal over de zgn. academische intelligentie. Als je hoogbegaafd bent, scoor je doorgaans op alle leergebieden bij de beste 10 procent van je groep.
Begrip voor hoogbegaafdheid
Als je in een gezin woont, waarin je gesteund en bemoedigd wordt, kan je hoogbegaafdheid zich goed ontwikkelen. Een belangrijk aspect bij hoogbegaafdheid is dat de school inspeelt op jouw bijzondere begaafdheden, bijvoorbeeld door het geven van passend onderwijs. Dan ontstaat er een ononderbroken ontwikkeling voor deze leerlingen. De reactie van je vrienden, op je speciale gaven, is ook van invloed. Het is belangrijk contacten met "gelijken in ontwikkeling" te onderhouden.
Als er een positief samenspel is:
- creativiteit (manier waarop je problemen aanpakt),
- motivatie (betrekking op doorzettingsvermogen),
- houding school (inspeelt op je bijzondere begaafdheden),
- reactie vrienden (op je speciale gave),
- hoge intelligentie (IQ hoger dan 130)
Dan heb je grote kans, dat de aanleg die je in je hebt, eruit komt. Voorwaarde voor een goed samenspel is echter ook je eigen positieve manier van omgaan met anderen (sociale competentie).
Hoogbegaafdheid bestaat uit 5 onafhankelijke talenten:
- intelectuele capaciteiten,
- sociale competentie,
- prychomotorische vaardigheden,
- muzikale- en artistieke vaardigheden,
- creativiteit.
Op het leveren van goede prestaties, zijn eigenschappen als stressbestendigheid, motivatie tot presteren, werk- en leerstrategieen, faalangst en controle eveneens van invloed. Ook je omgeving moet meewerken om je talenten tot volle bloei te laten komen.
Wanneer is hoogbegaafdheid merkbaar
Bij hele jonge kinderen, spreekt men meestal niet van hoogbegaafdheid maar van ontwikkelingsvoorsprong. Er zijn vaak tekenen die erop kunnen wijzen dat iemand hoogbegaafd is. Als baby ben je dan erg beweeglijk, energiek en nieuwsgierig of vroeg met het maken van oogcontact. In het algemeen doe je als hoogbegaafd jong kind, bepaalde dingen eerder dan anderen. Denk aan lopen (sommigen slaan de kruipfase over) en praten. Het kan zijn, dat je rond je eerste jaar al actief woorden gebruikt en zinnen vormt. Soms komt het spreken later op gang, maar dan meteen in goede zinnen en met een opvallend woordgebruik. Andere opvallende punten zijn:
- als het kind uit school komt en vreselijk druk en dwars is,
- als het kind zich snel verveeld op school, waardoor de motivatie steeds verder afneemt,
- als het kind heel snel door de leerstof gaat. Als hij of zij in dit tempo doorgaat, is hij binnen "enkele" jaren door de leerstof van de basisschool heen,
- als de kinderen (met name in groep 1 thuis) al kunnen lezen en de mooiste tekeningen kunnen maken,
Dit wekt vragen op bij ouders en de schoolleiding.
Hoe herken je hoogbegaafdheid
- als je hoogbegaafd bent, leer je op inzicht,
- als je leertempo hoger ligt dan van andere leerlingen,
- als je goed met verschillende dingen tegelijk bezig kunt zijn,
- als je weinig behoefte hebt aan instructie, omdat je de leerstof snel begrijpt,
- als oefening en herhaling niet noodzakelijk is,
- als je diep kan nadenken over levensvraagstukken en je houdt ervan dingen te onderzoeken,
- als je voorkeur hebt om zelfstandig te werken,
- als je goed kan concentreren en je hebt een goed geheugen,
- als je denkt in "sprongen",
- als je ideeen creatief en origineel zijn,
- als je meestal goed bent in meerdere vakken en uitblinkt in sport en muziek.
Naast alle positieve ontwikkelingsmogelijkheden omtrent hoogbegaafdheid, kennen we ook de problematiek (o.a. onderpresteren) waar hoogbegaafde leerlingen op school, thuis, werk en met zichzelf mee te maken krijgen. De problematiek rondom de gedragingen van hoogbegaafde kinderen zijn bijvoorbeeld
- druk gedrag,
- aggresief zijn,
- zich afsluiten van zijn/haar omgeving of
- het niet zoeken van oogcontact,
Dit alles kan het proces van erkenning voor een hoogbegaafde bemoeilijken. Deze kenmerken hebben diverse raakvlakken met onder meer
- ADHD,
- Dyslexie en
- Autisme.
Mijn kleinkinderen zijn beide hoogbegaafd en in mijn kenniskring zijn diverse hoogbegaafde kinderen, wat dat betreft kan ik hierover goed meepraten. Ik heb Google geraadpleegd om eventueel als aanvulling te gebruiken.
