Is het maken en controleren van vuur de eerste belangrijke ontdekking van de mens geweest. Waarschijnlijk wel – waar zouden wij nu als moderne mens zijn, zonder energie?
Vuur maken op primitieve wijze.
Op overlevingscursussen en scouting-camps kunnen we leren hoe wij op een eenvoudige en primitieve manier vuur kunnen maken.
Door het snel tegen elkaar wrijven van droge stokken, net zo lang tot hout begint te gloeien of door het ronddraaien van een ronde stok in een plankje waarin een holletje is gemaakt. Door de wrijving ontstaat warmte, het hout verkoolt, gaat gloeien en kan droog mos tot ontbranding brengen.
Een andere manier is, vuurstenen tegen elkaar te slaan, waardoor vonken ontstaan. Opgevangen in een laagje droog mos kan dan een smeulend bedje van mos ontstaan, die men verder tot een vuurtje ontwikkelt.
De mens uit de tijd van de Cro-Magnon en Neanderthalers, zo´n 800 00 – 1 200 000 jaar geleden, had deze wetenschap niet. Het is daarom onwaarschijnlijk dat deze mensen al technieken hadden ontwikkeld om vuur te maken.
Hoe zijn deze mensen dan aan het vuur gekomen ???
Aan te nemen is dat in die tijd een extreem klimaat op aarde heerste, met snelle weersveranderingen en temperatuur-wisselingen. Bliksem inslagen die het bos of het kurkdroge gras in de steppen in brand staken en heftige regen buien die deze branden weer doofden. Ook in Afrika, waar naar men aanneemt de eerste mensen vandaan komen.
Waarschijnlijk waren er toen al jagers die deze dingen zagen en begrepen dat ze het hier met een machtig fenomeen te maken hadden, dat alles op zijn weg verteerde. Misschien werden donder en bliksem wel als godheden vereerd. Deze mensen nauwelijks ontwikkeld, observeerden deze verschijnselen en leerden ervan. De enige manier om in die tijd te overleven.
Vast staat , dat er waarschijnlijk jagers nieuwgierig en moedig genoeg waren om de jacht op het vuur te openen en het vuur of een stukje ervan te vangen. Misschien had een van hen, hongerig op zoek naar voedsel wel een dier gevonden, dat in het vuur was omgekomen en daar van gegeten.
De eerste BBQ in de oudheid ??
Vast staat ook, dat deze jagers het vuur of een stukje ervan hadden gevangen en naar hun kamp, waarschijnlijk een grot ergens in de heuvels, meebrachten om de anderen hun buit te tonen. Dank zij hun observaties wisten zij hoe het vuur te verzorgen. Men wist dat het vuur droge takken of gras nodig had om verder te branden. Men leerde het vuur te controleren en konden het vuur nu van het ene kamp naar het andere vervoeren.
Met de komst van dit fenomeen veranderde heel veel in het leven van deze oer-mensen. Niet alleen konden ze zich nu beter tegen de wilde dieren om hen heen verdedigen, ze konden in het donker beter zien, hun eten koken.
In koude nachten aan het vuur warmen
Zich met zijn allen in de koude nachten aan het vuur warmen en zo een sociaal gevoel ontwikkelen, een bepaalde band met andere leden van de stam opbouwen. Men begreep dat het vuur belangrijk was en er werd zelfs iemand aangesteld om het vuur te verzorgen en het brandend te houden. Deze man of vrouw genoot in de stam groot aanzien.
Doordat het eten nu gekookt kon worden, was het eten beter verteerbaar en kwam er meer energie vrij. Ongetwijfeld werd hierdoor ook het denkvermogen van deze mensen positief beinvloedt.
Met het beheersen en controleren van het fenomeen vuur, veranderde ook de anatomie, levenswijze, gemeenschap en de psychologie van deze mensen. Men had wat meer vrije tijd om zich met andere zaken dan het eten verteren, de jacht en het verzamelen van eetbare dingen bezig te houden. Men werd creatiever.
Het gebruik van vuur bij de jacht.
Daar ze al ontdekt hadden dat dieren bang voor vuur waren, werd dit ook gebruikt bij de jacht. Met brandende fakkels werden de dieren opgejaagd. In paniek renden deze dieren dan over een klif of braken deze dieren hun nek of poten in gegraven valkuilen Het was dan een kleine moeite deze dieren te doden, ze in te zamelen en aan een spit te braden.
Dat het vuur door een bepaalde stam of gemeenschap werd ontdekt is niet waarschijnlijk. De mensen van toen leefden zeer van elkaar geisoleerd in de bossen en de steppen. Onderling hadden de stammen ook weinig contact met elkaar. Men neemt aan dat verschillende stammen zich voor het fenomeen hebben geinteresseerd nadat ze in hun omgeving hadden gezien hoe machtig het was.
De rol van de vrouw in hun gemeenschap
Met de komst van het vuur veranderde ook de rol van de vrouw in hun gemeenschap. Naast het verzorgen van de kinderen, het verzamelen van voedsel voor de familie of stam, moest nu ook worden gekookt. Brandbare materialen moest worden verzameld om het vuur gaande te houden.
Gekookt werd waarschijnlijk collectief op een open kampvuur in het midden van het kamp of dorp. Men kan aannemen dat verschillende vrouwen dit gezellig samen deden op een bepaalde tijd als de mannen terug waren gekomen van de jacht en dat de leden van de stam dan samen met elkaar de maaltijd deelden en hun ervaringen van de dag met elkaar uitwisselden. Het begrip tijd was nu ontdekt.
Grenswetenschappen / Het stenen tijdperk / Ronald Wrangham
