De bankencrisis heeft veel schade berokkend, juist doordat banken zijn gaan afwijken van hun core business. Hypotheekspeculaties hebben ervoor gezorgd dat wereldwijd banken zijn gevallen, maar dat daarmee ook landen in economische crisis zijn gekomen. Het is dan ook de vraag of ons vertrouwen in de banken wel terecht is! Ons zuurverdiende centen geven wij namelijk in handen van de banken, maar niet dat de banken daarmee gaan speculeren. De banken hebben veel macht en economische invloed, zeker als het verkeerd gaat. Is het dan wel terecht dat we de banken zoveel macht geven?
De macht van banken: ‘hoogmoed komt voor de val’
De core business van banken is het bewaren en uitlenen van geld, zodoende dat banken de handel en marktwerking in het land en daarbuiten ondersteunen. Van oudsher vervullen banken dan ook een semi-publieke rol, waarbij betrouwbaar en integer handelen van groot belang zijn. Wij als burger geven daarmee dan ook een stukje vertrouwen aan die banken, en dus dient daar goed mee omgesprongen te worden. De bank vormt een zeer belangrijke instelling binnen de maatschappij aangezien wij de banken het vertrouwen geven dat zij goed met ons geld omspringen. Maar is dat vertrouwen wel terecht en verdienen de banken zoveel macht? Een goede vraag. Hier volgt een uiteenzetting.
Invloed internethype op rentestand
Eind vorige eeuw zorgde de internethype voor een stevige stijging van de aandelenkoersen. Het kon niet gek genoeg zijn en de mogelijkheden leken ongekend. De ‘sky is the limit’ wordt zo vaak genoemd en die limiet werd dan toch bereikt. Begin van deze eeuw knapte die bel juist door speculaties waardoor de werkelijke waarde van bedrijven onrealistisch hoog is geworden. Miljarden zijn in die periode verloren gegaan, en de economie is daardoor in het nauw gekomen. Om weer meer werk te realiseren en de economie te stimuleren is door de banken terecht de rente verlaagt. Sparen levert niets op en dus geven burgers en bedrijven geld uit. Consumptie stimuleert de economie en dus de werkgelegenheid. Goed voor de economie zou je in eerste instantie zeggen.
Financiële producten via hypotheken
Lage rentestanden hebben ervoor gezorgd dat iedereen op een gemakkelijke manier snel veel geld kan lenen. Bij stijgende huizenprijzen en stijgende beurzen kregen burgers en instellingen het gevoel dat de inleg zo terugverdiend is. Korte tijd was dat ook zo. Ook de banken wilden daar een graantje van meepikken door beleggingen te doen en te speculeren op de hypotheekmarkt. Grof geld is er wereldwijd verdiend door banken door gespaard geld te investeren in deze snel groeiende hypotheekbubbel. Banken en instellingen hebben daarbij steeds:
- meer risico genomen omdat de investering dermate goede resultaten bleek te geven;
- en dus werd er meer en meer geld gepompt in deze hypotheekspeculaties.
Gevaren van hypotheekproducten
Om de hypotheekspeculaties in de hand te spelen hebben de banken daartoe hypotheken op basis van variabele rente voor de klanten afgesloten. Een lage rente in eerste instantie bekend uiteraard een hoge rente op een later tijdstip. De macht van de banken is daarin gelegen dat met eenvoudige verkooppraatjes burgers zijn overgehaald om toch maar in deze betrouwbaar ogende hypotheekvorm te stappen. De combinatie van speculatie op hypotheekproducten en het aanbieden van die hypotheken op basis van variabele rente is dan ook zeer gevaarlijk. Dat is wel gebleken nadat burgers bij een stijgende rente de hypotheek niet meer konden betalen. Dit was dan ook het begin van het uiteenklappen van de door de banken gecreëerde hypotheekbubbel.
Omvallende banken
Door het risicovolle speculeren op de hypotheekmarkt zijn banken dermate in financiële problemen gekomen dat de solvabiliteit van de banken zelf compleet verstoort is geraakt (de mate waarin de bank aan zijn financiële verplichting kan voldoen). Grotendeels in Amerika begonnen, echter omdat ook onze banken ruimschoots mee hebben gedaan is de Nederlandse en Europese economie aardig in het slob gekomen. Dit betekende dat banken niet meer in hun eigen balans positief konden voorzien, waardoor klanten genoodzaakt waren om geld van de rekening te halen. De positie van meerdere binnenlandse en buitenlandse banken was niet meer te houden en daardoor gingen de banken op de fles. Hoe heeft dit zover kunnen komen, en waarom is niet voorzien dat de ‘sky not the limit is’. De macht van de banken heeft de bestuurders daarvan teveel dollartekens gegeven en dus is de hebberigheid te groot geweest. Het belang van u als spaarder is daarbij van ondergeschikt belang geweest.
Europese problemen
Ook de problemen van de Europese landen zijn grotendeels te wijten aan de gedragingen en macht van de banken. Uiteraard kunnen landen hun huishoudboekje niet op orde hebben bij falende politiek. Echter belangrijk aandeel in die ontwikkeling is eveneens het risicovolle investeren van banken en instellingen. Resultaat is dat de banken moeten mee betalen aan de redding van Europa. Dat is dan maar goed ook aangezien de machtige banken deels veroorzaker zijn. De overige garantiestellingen zoals Nederland ook heeft gedaan dienen verder door de Nederlandse belastingbetaler opgehoest te worden. Hoever gaat ons vertrouwen nog aangaande de macht van banken? Het zijn namelijk wij de burgers die het bestaansrecht aan banken hebben gegeven. Zonder ons vertrouwen kunnen de banken niet bestaan.
De macht aan banden leggen
Opvallend is dat ook wij als burger telkens weer meelopen met elke nieuwe zeepbel. Begrijpelijk, ook wij willen een graantje meepikken van een snel groeiende markt. Maar het zijn juist de grote instellingen als banken die met ons geld juist aan het speculeren gaan. Zolang het goed gaat is iedereen blij, maar net als iedere ballon zal die een keer moeten klappen. ‘Hoogmoed komt voor de val’. En daar zit nu het probleem. De burger geeft zijn zuurverdiende centen in goed vertrouwen in handen van banken en dan wordt erop los gespeculeerd. Het is toch zo dat men de eigen core business niet moet verloochenen aangezien dat de kern van de zaak is. Winst draaien is prima echter het dient wel op een gepaste manier te gebeuren. De macht van banken is dan ook veel te groot en de consequenties van falend beleid laat dan ook jarenlang een recessie achter. Moet de macht van banken niet aan banden worden gelegd, juist omdat er te grote risico’s en te grote consequenties aan verbonden zijn? Ga terug naar de core business van het zaken doen en laat u als bank niet verleiden door mooi ogende echter risicovolle investeringsmogelijkheden. Het is namelijk altijd de gewone burger die de eindrekening krijgt gepresenteerd.
Lees verder:
Het Lente Akkoord: een ramp voor de Nederlandse burger
De woningmarkt, een negatieve spiraal
Banksparenhypotheek versus annuïteitenhypotheek binnen het Lenteakkoord
Met welke bank kun je nog goed in zee gaan?
http://weblogs.nrc.nl/wereld/2009/09/22/prioriteit-aan-beperking-macht-van-banken/
