Amerikaans Vuilbroed (AVB) heeft grote gevolgen voor het bijenvolk en de imker. Maar wat is het? En wat doe je als jouw bijen het hebben?
Wat is Amerikaans Vuilbroed?
Amerikaans Vuilbroed, onder imkers ook bekend als AVB, is een ernstige bijenziekte. De oorzaak wordt veroorzaakt door de sporen van Paenibacillus Larvae, die fatale gevolgen heeft voor het broed en daarmee snel zorgt voor het uitsterven van hele volken.
Er is geen middel bekend dat de ziekte geneest. Ook kunnen de sporen van de Paenibacillus Larvea niet worden vernietigd zonder het hele volk en alle materialen die met de spore in aanraking zijn geweest te vernietigen. Het optreden van Amerikaans Vuilbroed is voor de imker dan ook een rechtstreekse ramp.
Oorzaak onbekend
Helaas is weinig bekend over de oorzaken die achter een uitbraak zitten. Waarom wordt een volk massaal "aangevallen" door Paenibacillus Larvae? Is er een samenhang tussen bepaalde werkwijzen en AVB? Is het optreden van AVB een gevolg van andere ziektes, of van het commerciële gebruik van bestrijdingsmiddelen? Niemand die het weet.
Wat wel duidelijk is, is dat de bijen in hun poetsgedrag de sporen aan elkar en aan de bijenlarven in de raat wordt doorgegeven. Wanneer de spore zich in het darmkanaal van de larve bevindt ontkiemt het en komt het in de bloedbaan van de bij terecht, waar zich vervolgens een broednest aan nieuwe bacteriën ontwikkeld. Door deze massale invasie van bacteriën derft de larve het onderspit. Vooral het jonge broed (jonger dan 24 uur) is enorm vatbaar. Een paar sporen zijn genoeg om het jonge bijtje het bijltje te laten leggen. Oudere larven hebben iets meer weerstand, maar ook zij houden het niet lang vol.
Na het overlijden van de larve beginnen de bacteriën die in het diertje leven sporen te vormen. Deze sporen vormen "draden". Werksterbijen die de raat schoon willen maken komen vervolgens met de sporen in aanraking en verspreiden ze weer verder door de kast.
Hoe herken je AVB?
Amerikaans Vuilbroed heeft een aantal duidelijke symptomen:
-
Bruine en ingedroogde cellen in de raat
-
"Draadvorming" wanneer met een stokje in de raat wordt gestoken en dit vervolgens wordt teruggetrokken vormen zich kleverige draden
-
Dode larven in de raatcellen
Wat te doen tegen Amerikaans Vuilbroed?
Helaas is er geen middel op de markt dat AVB geneest. Bovendien is de ziekte zeer besmettelijk. Er is dan ook een streng protocol opgesteld.
De imker die Amerikaans Vuilbroed vermoedt, is verplicht dit te melden bij de Wageningen Universiteit (bijen@wur.nl). Op basis van overleg tussen de WUR en de imker wordt gediagnosticeerd of inderdaad van AVB sprake is.
Nadat de WUR heeft geoordeeld dat er zeker, of misschien, sprake is van een uitbraak van Amerikaans Vuilbroed, dient dit gemeldt te worden bij het Meldpunt Dierziekten en de Bijengezondheidscoördinator. Vervolgens worden ter plekke nog een aantal tests gedaan, ook op andere ziekten.
Mocht inderdaad blijken dat het gaat om Amerikaans Vuilbroed, dan wordt de Voedsel en Warenautoriteit ingelicht. Ook wordt er een 3km-zone ingesteld, waarbinnen alle andere bijenvolken worden onderzocht. Dit onderzoek gaat samen met een vervoersverbod. Tegelijkertijd onderzoekt men of de zieke bijen onlangs getransporteerd zijn, om eventuele andere ziektehaarden te lokaliseren.
Zieke volken worden afgemaakt, om verdere verspreiding van de ziekte te voorkomen.
Kasten moeten officieel worden schoongemaakt met een hete soda-oplossing,terwijl alle ramen verbrandt moeten worden. In de praktijk worden vaak hele kasten op de brandstapel gegooid. Hierdoor verliest de imker niet alleen zijn volk (opnieuw kopen is prijzig), maar ook een deel van zjin (dure) materiaal.
Ook de grond in de omgeving van de kast wordt grondig gereinigd. Dode bijen worden door werksters namelijk uit de kast gegooid, zodat er dieren met sporen in de omgeving van de kast kunnen liggen.
Pas na al deze acties worden de maatregelen weer opgeheven. Na nog wat formulieren en administratie blijft de imker achter, met een danig afgenomen bijenbestand.
