Onze generatie is gewend om zelf alles te kunnen kiezen, ook al ben je een vrouw. Vrouwen kiezen zelf met wie ze gaan trouwen, of ze kinderen willen, of ze willen gaan werken of liever thuis blijven bij de kinderen en het huis schoonmaken. Maar de positie van vrouwen is niet altijd geweest zoals het nu is. Eeuwenlang hadden mannen alles te zeggen. Hoe was de positie van de vrouw vroeger?
Vroeger was de vrouw ondergeschikt aan de man, ze moest altijd doen wat haar werd opgedragen. Er werd van haar verwacht dat ze zorgde voor haar man en voor haar kinderen. Vrouwen konden niet doen wat ze zelf leuk vonden. Tot ze opeens leken te beseffen dat het niet eerlijk was, waarom de mannen wel en zij niet? Het feminisme ontstond, vrouwen kwamen op voor hun rechten. Rond 1870 ontstond de Eerste Feministische Golf. Vrouwen zorgden ervoor dat ze ook kiesrecht kregen. Maar pas bij de Tweede Feministische Golf leek er pas echt iets te veranderen, vooral door actiegroepen als Dolle Mina en Man Vrouw Maatschappij.
Vrouwen in het verzet
Nadat in 1942 de eerste vrouwelijke militaire verpleegdienst in Engeland werd opgericht, kwamen er ook vrouwen in de Nederlandse krijgsmacht. Zo ontstonden het Nederlands Verpleegsterskorps der Landmacht (NVKL), het Vrijwillig Vrouwen Hulpkorps (NVKL) en de Marine Vrouwenafdeling (Marva). Deze vrouwen, die zich inzetten voor hun moederland, zorgden voor een doorbraak van de oude ideeën. Het idee van lieve vrouwen, hulpeloze vrouwen, gillend voor een muis. Een aantal vrouwen werd bekend door hun heldendaden, zoals: Hannie Schaft, Reina Prinsen Geerlings, Truus Oversteegen en Bep Stenger. Deze vrouwen hielpen allemaal in het verzet tegen de nazi’s. Ze hielpen bij bevrijdingsacties en ze zorgden voor informatie. Veel andere vrouwen die meehielpen zijn altijd onbekend gebleven.
De Pil
De komst van de pil was een belangrijke verandering voor de vrouw. Het gebruiken van voorbehoedsmiddelen was lastig. De man kon een condoom gebruiken, maar wilde hij dit niet dan was het het probleem van de vrouw. De thermometermethode, voor het zingen de kerk uit gaan, het pessarium, het was allemaal niet erg veilig. Vervolgens zat de vrouw met het probleem. In 1962 ontstond de pil, een heel nieuw voorbehoedsmiddel. Makkelijk te gebruiken voor vrouwen en ook makkelijk te krijgen, gewoon via de huisarts. Het belangrijkste was dat de vrouw voortaan het recht had te beslissen of ze zwanger wilde worden of niet. Daarover was zij nu eindelijk de baas.
Man Vrouw Maatschappij
De Tweede Feministische Golf begon na het artikel ‘Het onbehagen bij de vrouw’ van Joke Kool-Smit, geschreven in november 1967. Vrouwen herkenden zich in haar verhaal. Veel vrouwen zagen in dat het terecht was om op actie over te gaan. Joke Kool-Smit vormde een club voor vrouwen in een betere maatschappij. In 1968 werd Joke Kool-Smit de voorzitster van Man Vrouw Maatschappij (MVM). In het begin viel de vereniging nog niet zo heel erg op, maar uiteindelijk had toch iedereen door dat ze echt serieus waren. Het officiële doel van MVM werd: de gelijke ontplooiingskansen van mannen en vrouwen in de maatschappij bevorderen. MVM had veel aandacht voor opvoeding, onderwijs, scholing en voorlichting. Op deze manier konden ze aan de toekomst werken. MVM werd erg beroemd met de spreuk: ‘Marie, word wijzer!’
MVM streed ook veel voor vrouwen op het werk. Zodra vrouwen zwanger waren, hadden ze de kans ontslagen te worden, en ook kregen ze veel minder betaald dan mannen. Hiertegen voerde MVM hevig actie. Na een groot aantal acties, stakingen en brieven werd uiteindelijk in 1975 de wet van kracht die gelijke lonen voor mannen en vrouwen verplichtte. In 1988, na 20 jaar vechten voor vrouwen in de maatschappij, vond MVM dat ze genoeg gedaan hadden, en hief ze zichzelf op.
Dolle Mina
Dolle Mina was net zo’n soort organisatie als MVM, alleen Dolle Mina ging meer voor acties. De belangrijkste eisen waren: gratis crèches, gelijk loon voor mannen en vrouwen, afschaffing van de dubbele seksuele moraal, legale en gratis abortus en herziening van de rolverdeling voor mannen en vrouwen, zowel binnen als buiten het huwelijk. Dolle Mina had verschillende acties, zoals het bezetten van het opleidingsinstituut Nijenrode omdat ze alleen mannelijke studenten toelieten en het dichtbinden van openbare wc’s met roze linten, omdat er geen openbare wc’s voor vrouwen bestonden. Dolle Mina werd razendsnel bekend. Vooral de leus: ‘baas in eigen buik’, voor legale abortus, werd erg bekend. Toen Dolle Mina uiteen was gevallen in diverse vrouwengroeperingen kwam de vraag of Dolle Mina opgeheven moest worden. Maar dit was volgens sommige onmogelijk, Dolle Mina was tenslotte een gevoel en geen instituut.
Tegenwoordig
In 1994 werd de Algemene wet gelijke behandeling van kracht in Nederland. Deze wet verbood discriminatie op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat. Eigenlijk zou deze wet moeten betekenen dat het feminisme overbodig was geworden, maar uit de praktijk blijkt wat anders. Het is namelijk heel moeilijk om aan te tonen dat er sprake is van discriminatie. Zo zal een zwangere vrouw niet zo snel aangenomen worden. De werkgever zal het feit dat ze zwanger is alleen niet gebruiken om haar af te wijzen, hij zal een andere reden geven voor haar afwijzing. Op deze manier is er niks te doen tegen de discriminatie van vrouwen in het bedrijfsleven.
Het invoeren van de Algemene wet gelijke behandeling heeft nog een negatief punt. Mensen hebben het idee dat alles geregeld is met deze wettelijke gelijkstelling, waardoor er geen aandacht meer is voor het feminisme. Gelukkig is de positie van vrouwen in onze maatschappij wel sterk verbetert sinds de Eerste Feministische Golf. Toch vechten vrouwen nog steeds voor hun rechten.
Loo, V. van de (2005). De vrouw beslist: de tweede feministische golf in Nederland. Wormer: Inmerc bv
Stearman, K. (1999). De rechten van de vrouw; veranderende standpunten 1900-2000. Harmelen: De Laude Scriptorum BV
