Verhalen zijn van alle tijden en voor mensen belangrijk. Sommige verhalen worden van generatie op generatie doorgegeven. Boeken spelen hierin ook een rol, hierdoor komen mensen in aanraking met andere verhalen.
Verhalen vertellen is een aloude en typisch menselijke bezigheid. In de oertijd onstonden de mythen, die vrijwel in alle culturen opdook en van generatie op generatie werd doorverteld. Later kwamen hier de sagen en legenden bij. Pas veel later zouden deze verhalen op schrift komen, maar de verhalenvertellers, de orale traditie, bleef nog heel lang bestaan.
Kinder – en jeugdliteratuur
In het begin waren er geen echte verhalen voor kinderen. De kinder – en jeugdliteratuur is dus nog vrij jong en deed zijn intrede toen de kindercultuur ontstond. Intussen is het aanbod van kinder – en jeugdboeken enorm en verscheiden zowel in het Nederlands als in in andere talen. Goede vertalingen brengen het beste van buitenlandse kinder – en jeugdboekenliteratuur en verruimen zo de culturele horizon van de kinderen. Dat aanbod is even ruim als je het bekijkt uit vanuit de verschillende leeftijdsgroepen. Ook het aanbod in genres is groot en gevarieerd en het doet niet onder voor het aanbod van volwassenen. Dit levert meteen een voordeel op voor de leesbevorderaar, die kan zorgen voor een grote variatie in de leessessies.
Genres sprookjesboeken
Sprookjes behoren tot een van de oudste en geliefde genres. De meeste kinderen zijn bij sprookjes goed in staat om werkelijkheid en fantasie uit elkaar te houden. Dit geldt ook voor genres als griezelboeken en avonturenboeken. Ze nemen kinderen mee naar een onbekende wereld waar vreemde dingen gebeuren en waar moed, dapperheid, vindingrijkheid en doorzettingsvermogen inspirerend kunnen werken.
Historische verhalen nemen kinderen op een boeiende manier mee naar het verleden. Het groeiende historische besef is een waardevol onderdeel van hun eigen groeiproces. Boeken kunnen kinderen helpen om pacifisten te worden.Hierbij behoren ook de oorlogsverhalen, die verder gaan dan alleen maar vertellen hoe het toen was.
Boeken over rascisme, homoseksualiteit, vluchtelingen en asielzoekers, milieuproblemen, hier en elders in de wereld brengen de kinderen inzicht en roepen op om een standpunt in te nemen. Boeken over eenoudergezinnen, echtscheiding, pestgedrag, verliefdheid en onzekerheid hebben vaak een troostend effect. Het hoeft niet altijd ellende te zijn, er bestaan ook grappige en humorischtische verhalen die voor ontlading kunnen zorgen. Verder is het onder de aandacht brengen van klassiekers een belangrijke vorm van cultuuroverdracht.
Enkele adviezen bij het bevorderen van het lezen
- Ga voor kwaliteit. Het aanbod is zo groot, dat er geen excuus is om met minder genoegen te nemen.
- Als je zelf niet deskundig bent, of net begint als leesbevorderaar, laat je dan voorlichten, daar is niets mis mee.
- Probeer je aanbod naar kinderen toe steeds te vernieuwen, dat zorgt er ook voor dat het voor jezelf spannend blijft.
- Wissel voortdurend van genre binnen je aanbod: daarmee bereik je geleidelijk aan alle kinderen.
- Probeer als het lukt, de leesgewoonten van de kinderen in kaart te brengen. Het leert je veel over de kinderen en het geeft je de kans tot bijsturen, mocht dat nodig zijn.
- Geef kinderen ook de mogelijkheid om zelf over hun leesavonturen te vertellen. Help ze bij het aanleggen van een leeslogboek waarin ze , op een vooraf afgesproken manier, kunnen noteren wat ze gelezen hebben en wat ze ervan vonden.
- Probeer zelf veel te lezen: het is nog steeds de beste manier om kennis te maken met het boekenaanbod. Daarnaast geeft het je inzicht in de al dan niet aanwezige kwaliteiten in dat wat je leest. En niet te vergeten, het heeft een zeer waardevolle voorbeeldfunctie.
Deel je eigen leesplezier met anderen, zowel collega's als kinderen: het werkt echt aanstekelijk!
Dorssemont, R. (2008) Naar meer leesplezier. Wielsebeke, De Eenhoorn.
