Groenten die, met weinig licht, in het donker worden gekweekt noemt men wel gebleekte groenten. Hoe men ertoe kwam, groenten op deze wijze te telen, is niet helemaal duidelijk. Ging het hier alleen om de smaak. Waren deze planten geschikt voor deze wijze van kweek of speelden hier andere factoren een rol? Zoals een extra inkomen voor de boer en tuinder in de winter maanden, waar buiten haast niets meer kan groeien.
Conserverings-methoden:
In vroegere tijden, toen men nog niet de beschikking had over koelkasten en diepvriezers werden verschiillende levensmiddelen door de mensen geconserveerd om de donkere winter-maanden te kunnen overleven Vlees, vis, vruchten en graan. Het conserveren van groenten was wat moeilijker.
Een van de oudste conserveringstechnieken is waarschijnlijk het zouten, drogen en roken van de verschillende producten.
In tropische landen, waar het hele jaar door een hoge temperatuur heerst, worden vlees en vis gezouten en gedroogd in de zon, aan lijnen of op rieten matten. Op deze manier blijven deze producten langer houdbaar. Deze manier van het conserveren wordt daar alleen gebruikt in tijden van overvloed na een hele goede visvangst of jacht. Normalerwijze hoeven deze mensen het niet te doen, daar door het klimaat het hele jaar door groenten en fruit kan worden verbouwd. In Europa, met wisselende jaargetijden. waren de mensen in de lente, zomer en herfst gedwongen voorzieningen te treffen voor de koude donkere wintermaanden, Ook hier werden op verschillende manieren levensmiddelen houdbaar gemaakt. Vis werd gezouten en gedroogd (Stokvis). Vlees werd gezouten, gedroogd, gerookt ( gezouten vlees, ham en rookvlees)
Graan, bonen, erwten en uien werden gedroogd en aardappelen, wortelen en andere knolgewassen gekuild. Witte kool werd gesneden en in water, kruiden en aazijn ingemaakt (Zuurkool) Andere koolsoorten, zoals de boerenkool kan tot ver in de winter op het land blijven staan en dan pas worden geoogst. Veel variatie in groenten was er toen eigenlijk niet. Vruchten werden gedroogd of gezoet om ze houdbaar te maken. Uitjes en augurken in azijn, kruiden en water ingelegd. Het conserveren van groenten was wat moeilijker in een tijd waar men nog geen koelkasten en diepvriezers had.
Het kweken van groenten in het donker:
Of het telen van deze groenten toevallig is ontdekt of dat andere oorzaken hier een rol in hebben gespeeld, weten we niet. Het kan zijn dat kleine ongelukjes bij het kuilen of telen tot de ontdekking van nieuwe vormen hebben geleidt. Wel is bekend dat reeds in de 17e eeuw een speciaal soort groente in de winter werd gekweekt. De Kapucujnerbaard, een soort van witlof, die naar men aanneemt uit de wilde cichoreiwortel is ontstaan.
Groenten kweken in het donker – gedurende de wintermaanden – zal vanzelfsprekend, boeren en tuinders een extra inkomen hebben opgeleverd. Dit kan voor anderen een aansporing zijn geweest om het ook te proberen. Bij het horen van de naam "Capucijnerbaard" denk ik aan kloosters, kloostertuinen en monniken. Misschien hebben ook monniken naar technieken gezocht om het kweken van verschillende soorten groenten in de winter mogelijk te maken.
Bij het kweken van dit soort groenten kan men verschillende technieken onderscheiden. Het kweken in een gesloten ruimte, kas of loods. ( witlof en champignons ) Het kweken buiten onder ondoorzichtige doeken of zeilen of overdekt met aarde,o.a asperges. en prei. Het voornaamste is, dat direct zonlicht wordt vermeden..
Eigenschappen van dit soort groenten:
Planten, die met weinig licht worden gekweekt hebben een sterke groei in de lengte. Hierdoor blijven de stengels en bladeren dun, zacht en sappig. Een andere eigenschap van deze planten is, dat ze minder bitterstoffen aanmaken, waardoor ze minder bitter smaken.
Doordat weinig licht door de bladeren wordt opgenomen blijven bladeren en stengels licht van kleur en zoals al gezegd erg sappig.
Soorten gebleekte groenten:
Bijna alle soorten die wij kennen hebben hun oorsprong in het middellandse zee gebied. Hoe ze hier in Noord-Europa zijn gekomen is waarschijnlijk een ander interessant verhaal.
Tot de gebleekte groenten horen: Witlof, Roodlof, Andijvie, Rabarber, Bleekselderij, Champignons en de Paardebloem. Ook de z.g microgroenten (uitgekiemde zaadjes) kan in het donker worden gekweekt. — Niet alle zaden kunnen hiervoor worden gebruikt, daar de zaden van Aubergines, Tomaten, Paprika een Pepers giftig zijn. Voor dit soort kweek is de raad van experts op dit gebied aan te raden.
Voor kinderen is een kant en klaar gekochte zaadbak, die ze zelf kunnen laten ontkiemen, verzorgen en eten heel interessant en leerzaam !!!
Enige recepten:
Witlof in een pikante kaassaus.
Ingredienten:
1 Kg witlof – 4 – 6 stronken.
3 st uien – middelgroot
1 teen knoflook – klein teentje
2 st bouillion blokjes – rund
150 gr. gorgonzola kaas
slagroom – wat citroensap – suiker
heet water en olie
peper en zout om het af te smaken.
Bereiding:
De handen goed wassen !!!
De witlof wassen, ontkernen – de kern kan soms heel bitter smaken – en in stukken van ca. 1,5 / 2 cm snijden.
Uien schillen en snipperen.
Knoflook schillen en snipperen.
In een diepe braadpan of wok 5 eetlepels zonnebloemolie verhitten. Uien en noflook hierin fruiten, totdat de uien een hele lichte kleur hebben gekregen. Pas op dat de knoflook niet verbrandt.
Ca. 0,5 liter heet water aan het uien-mengsel toevoegen en aan de kook brengen. Bouillon-blokjes aan het mengsel toevoegen – bouillon laten oplossen.
De blokjes gorgonzola kaas aan het geheel toevoegen en alles onder roeren laten oplossen. Wat slagroom en heel weinig suiker door het geheel roeren en weer op temperatuur laten komen.
De gesneden witlof onder roeren – enige druppels citroensap toevoegen. Indien nodig nog wat water erbij doen.
De witlof nu gaar of beetgaar laten worden – wel regelmatig roeren Met peper en wat zout afsmaken – Oppassen met zout, daar bouillon en kaas zout genoeg kunnen zijn.
Een heerlijk gerecht is nu klaar, om met warme gekookte aardappelen geserveerd te worden. Indien men zorgt dat er voldoende vocht in het gerecht is, heeft men ook een lekkere jus. Met een sappig gebakken karbonaatje heeft men een heerlijke maaltijd.
Een kleine variant op het bovenstaand gerecht :
Champignons en kip in een pikante kaassaus:
In plaats van witlof gebruikt men nu ca. 500 – 600 gram champignons, schoongemaakt en in schijfjes gesneden
500 – 600 gram kippenfilet, schoongemaakt in reepjes gesneden.
In plaats van runder-bouillon – kippen-bouillon.
Bereiding:
In een diepe braadpan of wok 5 – 6 eetlepels olie verhitten.
De stukjes kipfilet hierin aanbraden – nadat deze enigszins zijn gebruind, de geneden uien en knoflook hieraan toevoegen en kort verder laten fruiten. De gesneden champignons aan het geheel toevoegen en onder voortdurend roeren het geheel verder enige minuten braden. Ca. 0, 5 liter heet water aan het geheel toevoegen en de blokjes kippen-bouillon. Alles op hoog vuur enige minuten, onder voortdurend roeren laten koken. De brokjes gorgonzola-kaas aan het geheel toevoegen en op klein vuur alles goed gaar laten worden.
Nadat de kippestukjes en de champignons gaar zijn, alles op klein vuur verder laten warmen. Wat citroendruppels en slagroom kunnen nu worden toegevoegd en het geheel met peper en zout worden afgemaakt.
Een ander lekker gerecht is nu klaar.
Opmerkingen:
Voior de vegetariers onder u allen, kan in plaats van runder- of kippen-bouillon ook groente-bouillon worden gebruikt en in het tweede gerecht de kip worden weggelaten en vervangen door dezelfde hoeveelheid champignons of zelfs asperges.Men moet er alleen voor zorgen dat de asperges dan beetgaar blijven.
Veel plezier met nakoken en smakelijk eten
Sutikno
Hortipendium-Bleichgemüse – Jozef Schlaghecken – Van dingenen-over planten.nl
Wikipedia – Bleichgemüse
