Salep wordt veel gebruikt in Turkije. Zowel voor het beroemde ijs uit KaramanmaraÅ? in zuidoost Turkije als voor het winterse warme drankje. Wat is salep en hoe wordt het gewonnen?
Achtergrondinformatie over salep
Salep komt van het woord sahlap, dat ‘testikels van een vos’ betekent. Er zijn wel 150 soorten orchideeën in Turkije en 120 daarvan zijn goed voor het maken van saleppoeder. Eén daarvan is de orchis mascula en deze wordt vooral gebruikt om het Turkse ijs de typisch stevige en plakkerige structuur te geven. De regio KahramanmaraÅ? in zuidoost Turkije is beroemd om haar ijs of ‘dondurma’. Het ‘MaraÅ? dondurması’ wordt gemaakt van geitenmelk en een flinke hoeveelheid saleppoeder.
’Orchis mascula’ betekent ‘mannelijke teelbal’. En eigenlijk is dat zo gek nog niet want de twee knolletjes aan het einde van de wortels lijken inderdaad op zaadballen. Van deze twee knolletjes wordt er maar een gebruikt, namelijk het knolletje met de lichte kleur dat mooi bolvormig is. Dit wordt ‘de dochter’ genoemd. In het Turks zeggen ze ‘iyisi’, wat ‘de goede’ betekent.
Het oogsten van de orchideeen gebeurt door vrouwen, kinderen en schaapsherders in de armere gebieden van Anatolië. De beste salep wordt hoog in de bergen gewonnen. De hele plant word uitgegraven maar alleen de dochterknolletjes worden gebruikt. Het knolletje is makkelijk te herkennen omdat het andere knolletje bruin en verschrompeld is. Eerst worden de knolletjes gewassen en daarna worden ze gekookt in volle melk, ayran of kokend water, dat verschilt per streek. Na het koken worden de knolletjes afgespoeld met koud water en worden ze in de zon te drogen gelegd, of aan een draad geregen en aan de takken van de bomen gehangen. Tijdens het drogen krimpen de knolletjes in en verliezen ze ongeveer 75 procent van hun gewicht. Voor 1 kg salep moeten er dus 7 kg knolletjes verzameld worden en dat neemt ongeveer 2 weken in beslag. De knolletjes kunnen na het droogproces nog jaren gebruikt worden zonder aan kwaliteit en smaak te verliezen.
Salep heeft al sinds de oude Grieken en Romeinen de reputatie een lustopwekkend middel te zijn. Denkt u daar maar eens aan als u de volgende keer aan uw salep-ijsje (vossenballen-ijs) likt…!
Recept salep drank
Bereidingstijd: 15 minuten
Aantal personen: 4 personen
Ingrediënten
- 2.5 deciliter melk
- 1 eetlepel geraspte citroenschil
- 2 zakjes vanillesuiker
- 2 eetlepels saleppoeder (te koop in Turkse winkels)
- 1 eetlepel kaneel
- suiker
- munt om te garneren
Bereiding
- Doe de melk samen met de citroenschil en de saleppoeder in een pan.
- Al roerend 4 tot 5 minuten op zacht vuur laten koken.
- Met de suiker op eigen smaak brengen.
- Voor het serveren nog wat kaneel toevoegen en garneren met de munt
