Kinderen weer naar school: tips voor het gezin

Wanneer kinderen weer naar school gaan, komt het gezin in een ander ritme. Dat is zeker zo bij een kind dat naar groep 1 of naar de brugklas gaat. Soms valt de overgang samen met de keuze van (één van) de ouders om weer te gaan werken of zorgtaken te herverdelen. Broertjes of zusjes die nog thuis zijn, raken een speelkameraadje kwijt, of krijgen ineens meer ruimte om zichzelf te zijn. Welke tips zijn er om de sfeer in zo’n drukke periode goed te houden?  

Informeer je

Bereid je als ouders inhoudelijk voor. Sommige dingen in het onderwijs veranderen (steeds). Probeer de taal van het kind te spreken. Scherm niet actief met die kennis, maar creëer een achtergrond voor jezelf. In elke gemeente is een Centrum voor Jeugd en Gezin waar snel informatie te verkrijgen is (www.cjg.nl). Af en toe ‘domme’ vragen stellen helpt het kind te etaleren wat hij geleerd heeft die eerste dagen. Je staat er versteld van hoe vlug kinderen bepaalde gewoonten en begrippen op hun nieuwe school als vanzelfsprekend beschouwen.

Naar kinderen op één lijn

Spreek veranderingen samen door. Een irritatie zit soms in een klein hoekje. Houd rekening met wie een ochtend- of juist avondmens is en verdeel met die kennis de taken. Eén van beiden moet de eerste dagen ruim op tijd opstaan. Benoem de dingen waarbij jullie één lijn trekken en de dingen die elke ouder naar eigen inzicht mag regelen. Bespreek ook van te voren welke voorbereiding jullie het kind echt zelf laten doen en daarbij op de koop toenemen dat dingen mislopen en dat jullie alsnog moet ingrijpen.

Broertjes of zusjes op school

In geval van een broertje of zusje dat naar een volgende school gaat: geef het bewuste kind niet té veel aandacht. De andere kinderen vinden hun nieuwe schooljaar net zo spannend. In de praktijk praten kinderen onderling al over de nieuwe school. Je hoeft de hulp van oudere broertjes of zusjes niet expliciet aan het kind aan te bieden. Wel kun je ze subtiel noemen als potentiële hulp.

Vertrouw het kind

Geef kinderen verantwoordelijkheid; neem ze niet alles uit handen. Laat ze eerst zelf nadenken over hoe ze de schooldag, en dan vooral ’s ochtends, kunnen organiseren en voorbereiden.

Eigen schooltijd als kind

Als ouder kun je iets vertellen over je eigen schooltijd. Doe dat wel met mate. Laat oude schriften en rapporten zien. Vanzelfsprekend zullen vooral de bijzondere dingen, zoals vette onvoldoendes, gedateerde mode of haardracht het goed doen. Geef ook aan wat je echt balen vond; wat leuk was interesseert kinderen vaak weinig.

Schoolkosten

Klaag niet in bijzijn van de kinderen over hoge kosten van onderwijs, zoals ouderbijdrage, boeken of schoolreisje. Houd eventuele zorgen voor je. Waar mogelijk, kun je uiteraard wel aanhalen dat je bepaalde schoolspullen te duur vindt en vindt dat een goedkoper, maar gelijkwaardig alternatief volstaat. Kraak kledingkeuzes van het kind niet allemaal af. Soms is iets nou eenmaal mode en duurder. Bespreek dat niet alles in een bepaalde stijl kan gekocht worden. Laat het kind benoemen wat hij echt van een bepaald merk wil hebben.

Nieuw schooljaar is vooral leuk

• ’s Ochtends is het in veel gezinnen spitsuur. Juist dan ontstaat extra stress wanneer iemand iets kwijt is, of treuzelt, of zijn ontbijtspullen niet opruimt, of de badkamer lang bezet houdt of doorzeurt over iets waar de anderen geen tijd en aandacht voor hebben. Hoe verleidelijk ook… ga de kinderen niet opjagen. Dat draagt alleen maar bij aan spanning en kans dat dingen fout lopen.
• Geef zelf het goede voorbeeld, maar zeg ook dat het soms lastig is om dingen vol te houden.
• Neem initiatief, door bijvoorbeeld de avond van tevoren met het kind samen jullie brood te smeren en te praten. Doe dat niet tijdens een favoriet televisieprogramma. 
• Belast een kind niet met hoe zwaar je de veranderingen vindt door bijvoorbeeld andere werktijden of een stil huis. Mocht een kind zelf iets opmerken, dan is het goed om eerlijk, maar vooral beknopt te zeggen waaraan je moet wennen.  

Blijf praten

Voorzie dat school- en werkdagen vaak een rommelig einde hebben. Zeker in het begin van het schooljaar is het nodig om het delen van de ervaringen door de kinderen in goede banen te geleiden. Een kind kan honderduit praten en wat afgeremd moeten worden, of juist een duwtje moeten krijgen. Het kan helpen dat de ouders wat meer dan anders hun eigen belevenissen benoemen. Wil jij de kinderen aan het praten krijgen? Verhalen over vervelende klusjes, vervelende collega’s of bloopers en missers doen het altijd goed om de kinderen aan de praat te krijgen. De avondmaaltijd is een prima moment, ondanks avondspits, nieuwe werktijden of verenigingen die rond etenstijd beginnen.

Evalueer eerste schoolweek

• Evalueer op een informele manier de eerste week. Geef de kinderen verantwoordelijkheid om hun zegje te doen. Geef als ouders iedereen, dus ook jezelf, de ruimte om die eerste dagen nieuwe afspraken te vergeten. Dingen moeten immers inslijten.
• Sluit bijvoorbeeld de eerste week met een bonus af. Een keertje extra 'p-eten' (pizza, patat, pannenkoeken) scoort bijna altijd goed!

Bronnen: o.a. www.cjg.nl, www.loes.nl