Torgny, de Belgische Provençe

Als je zoals ik graag langs grenzen wandelt of rijdt, dan moet je zeker het Belgisch-Frans grensdorp bij uitstek bezoeken, Torgny. Het dorp met het meest meditterane klimaat van België. Zonder meer ook een van de mooiste dorpen van ons landje. Provençaalse dakpannen, beige bruine zandsteen, wijndruifteelt en Zuiderse wilde plantengroei.

We ontwaken in de motorhome bij de Maas in Monthermé. De dag begint sombergrijs. Wij rijden direct na Monthermé van de Maasvallei naar de Semois, Semoy schrijven ze in Frankrijk. Dorpje in, dorpje uit, Roche aux 7 villages, zicht op stuwmeer in de mist, Les Haut-Rivières en dan zijn we terug in België, Bohan. In de Semoisvallei werd hier vroeger veel tabak geteeld, resten van de open schuren, waar de tabak gedroogd werd, zijn hier en daar nog te zien. We verlaten ook vrij snel de Semoisvallei weer richting Frankrijk, komen via Sugny in Sedan, waar we de Maas weer ontmoeten. De hier minder spectaculaire Maasvallei voert ons naar Mouzon en Stenay. Wij zigzaggen verder langs de grens, België, Frankrijk… tot in het meest Zuidelijke puntje van België, Torgny. Het was wel 23 jaar geleden, dat ik hier nog was, maar mijn droombeeld was blijkbaar nog niet vertekend.  

Torgny

Torgny is werkelijk een apart dorp. Eerst en vooral omdat het de meest zuidelijke plaats van België is, het grondgebied van dit dorpje vormt als het ware een verovering op de Fransen. Provençaals mooi ook door de kleur, het rood van de daken met holle dakpannen wat won­derwel past bij het geel van de kalkstenen muren. Bijzonder is het dorp ook door de archeologische schatten die er werden opgegraven: een Merovingische begraafplaats met 400 graftomben en een Romeinse villa die in de 4de eeuw nog be­woond was.

Voor mij is het natuurlijk ook speciaal omwille van de Zuiderse plantengroei die we vooral terug vinden in een oude groeve op het plateau buiten het dorp. Het kalkgrasland van Torgny bezit een uitzonderlijke rijkdom, zo­wel wat fauna als flora betreft. Sommige planten, zoals wilde tijm en wilde marjolein, roepen in de zomer de geur van de Provençe op. Andere planten zijn overblijfsels van oude culturen. De verfbrem die vroeger gebruikt werd om een gele kleur­stof te vervaardigen, de esparcette die diende als veevoeder. Het wildemanskruid, zo genoemd naar het wilde uiterlijk van de lange gebaarde zaadpluizen. Het is een Zuiderse soort die ook in dit relatief warme microklimaat gedijt. Het wildemanskruid komt voor in kalkachtige gebieden en kan worden herkend aan zijn grote paarse bloemen met een geel hart. Maar de plantentrots van Torgny zijn ongetwijfeld de orchideeën. De meeste soor­ten bloeien eind juni, maar je kan er al vanaf april tot in sep­tember aantreffen.

Orchis

Je kan er verschillende soorten naast elkaar vinden. Ze bloeien niet alleen mooi maar dragen ook de merkwaardigste namen. Het soldaatje en de bergnachtorchis, die in de maand mei bloeien, het hondskruid, de poppenorchis en de grote muggenorchis, die in juni bloeien. Dan vinden we ook de bruinrode wespenorchis en vooral de ophryssoorten waarvan de onderlip van de bloem een treffende gelijkenis met een insect vertoont. De insecten worden door die vorm misleid en komen er op af om te paren. Als ze het bedrog inzien en weer wegvliegen dragen ze het stuifmeel van hun 'partner' mee.

Magisch moment

Ik wandel in de schemering nog even naar boven, langs de plaatselijke wijngaard tot aan het natuurgebiedje in de oude steengroeve. Van de uitzonderlijke plantengroei is nu in november niet veel te merken toch zie ik in de schemering de verdorde resten van marjolein en sint janskruid voor me uit dansen en ruik ik de etherische tijmgeur onder mijn voeten. Magisch moment! En volgens mijn esoterische vrienden is nu op Allerzielen, in de schemering en bij volle maan de koepelpoort tussen hemel en aarde het dunst en kunnen we dus het makkelijkst verbinding maken tussen boven- en benedenwereld, tussen materie en geest. Een mooie afsluiting van de dag. Wie weet wat brengt de nacht.

 http://environnement.wallonie.be/ardenne_et_gaume/Pagesreserves/Reserves/Luxembourg/mayne.html