Zoals met zoveel religieuze feestdagen het geval is, zijn er in de paastraditie veel oude gebruiken terug te vinden van de vroeger gehouden lentefeesten. Hieronder volgt de uitleg van een aantal gebruiken en speciale dagen met hun wereldse en/of religieuze betekenis.
Palmpasen
Op palmzondag, de zondag voor Pasen, wordt door de christenen de intocht van Jezus Christus in Jeruzalem herdacht. Op die dag werd Jezus door het joodse volk als een koning welkom geheten. Er werd met palmtakken gezwaaid en Jezus werd bejubeld.
Tegenwoordig worden met palmpasen optochten georganiseerd. Kinderen gaan rond met een palmpaasstok; een kruis dat versierd is met buxustakjes (ter vervanging van de palmtakken), snoep en linten. Bovenop staat een broodhaantje. De haan wordt wel gezien als symbool voor Jezus; hij vertelt net als de haan dat het licht wordt. Bovendien richt de snavel van de haan op kerktorens zich tegen de wind in. Het is een vogel met lef.
De optochten doen denken aan de intocht van Jezus in Jeruzalem terwijl het dragen van palmpaasstokken herinneren aan het heidense gebruik om met de meiboom rond te gaan ten teken dat de lente in aantocht was.
Witte donderdag
Op de donderdag voor Pasen herdenken de christenen het laatste avondmaal dat Jezus met zijn leerlingen deelde. Tijdens deze maaltijd voorspelt Jezus dat een van zijn leerlingen, Petrus, die nacht tot drie keer toe zal ontkennen dat hij Jezus kent.
In de katholieke kerken wordt het kruis met een witte doek afgedekt en de kerkklokken worden tot paaszondag niet geluid.
Goede vrijdag
Jezus wordt gevangen genomen omdat sommige mensen menen dat hij gevaarlijk is voor het heersende keizerrijk. Hij werd koning der joden genoemd terwijl een Romeinse keizer de baas was. Jezus wordt gekruisigd op de berg Golgotha samen met twee andere misdadigers.
Overheidsdiensten, (christelijke) scholen en banken zijn op deze dag gesloten.
Stille zaterdag
De zaterdag na de kruisiging is een dag van bezinning. Er wordt stilgestaan bij het lijden en sterven van Jezus Christus. Op deze dag eindigt de vastenperiode bij de katholieken.
Paaszondag
Deze dag wordt ook wel eerste paasdag genoemd en paasmaandag is de tweede paasdag.
Christenen herdenken dat Jezus uit de dood is opgestaan. Traditiegetrouw worden er met Pasen eieren gegeten die de paashaas verstopt heeft.
De herkomst van de paashaas is heidens. Hij was een vruchtbaarheidssymbool van oude godinnen. Tegenwoordig zou de keuze voor een konijn misschien logischer zijn geweest gezien hun voortplantingsdrift maar konijnen zijn pas in de Middeleeuwen voor het eerst bij ons gesignaleerd.
Het ei is van oudsher ook een vruchtbaarheidssymbool en het symbool voor het opnieuw tot leven komen van de natuur. Hét symbool voor Pasen dus. Vroeger begroeven boeren eieren in de akkers om de vruchtbaarheid van het ei op de akkers over te brengen en daaraan danken wij het verstoppen van de eieren.
In het oosten van Nederland zijn de paasvuren een bekende traditie. In oude tijden werden op heuveltoppen vuren ontstoken om de kou en de kwade geesten te verdrijven. Maar ook is vuur – of beter gezegd de as – reinigend en vruchtbaar. Wederom een symbool voor een nieuw leven (na de dood).
