In de kern gaat het Boeddhisme erover dat je je niet langer identiceert met wat dan ook. Een van de meest gebruikte middelen om dit te bereiken is de beoefening van meditatie.
Sinds mensenheugenis wordt er door velen gestreefd naar het vinden van een manier van leven die liefde en zorgzaamheid bevordert en conflict vermindert. Tegelijkertijd groeien we op in een omgeving die wel conflicten bevordert en krijgen we niet een dermate bewuste opvoeding en dermate bewust onderwijs dat we echt inzicht zouden kunnen verwerven in de werking van onze geest en hoe we daadwerkelijk liefdevollere keuzes zouden kunnen maken.
Het Boeddhisme is van de diverse levensmanieren die over de wereld verspreid zijn geraakt, het meest psychologisch te werk gegaan en heeft het meest geprobeerd praktische handvatten te geven voor het dagelijks leven (onder andere uitmondend in het 8-voudige pad). De Kern van deze leer is:
als je je niet langer identificeert ben je helemaal vrij (van het ego en de angst waarop het ego altijd gestoeld is).
Je leeft dan niet langer als reacties op ervaringen uit het verleden (die in feite een vorm van verstarring en herhaling betekenen) en ook niet anticiperend op de toekomst (die nog onbekend is en die je meestal zult invullen vanuit de opgebouwde beelden in het verleden). Je leeft dan geheel open en in het nu (oftewel: vanuit je hart). Je zintuigen reageren direct op je omgeving op alleen dat (elk) moment. Dit is de meest creatieve manier waarop je kunt even, omdat het steeds fris en verrassend is.
Hoe maakt dit nu dat het ook de meest liefdevolle manier van leven is? Om op deze manier te kunnen leven en steeds open te kunnen staan, kun je je met niets identificeren. Immers: als je je ermee identificeert bijvoorbeeld om een Nederlander te zijn zou dat kunnen resulteren in het afwijzen van andere maatschappijen en culturen. Als je je identificeert met een bepaald stuk grond, zul je in staat zijn oorlog te voeren om dat stuk grond te behouden (met al het leed vandien). 'Je identificeren met' lijkt een doel te dienen binnen het systeem van de huidige maatschappij, maar evengoed hebben we de vrijheid om ons niet te identificeren en kunnen we zo veel vrijer denken. Zo zou je heel rigide kunnen reageren op homoseksualiteit (bijvoorbeeld), maar ook ontspannen en open en prettig met elkaar samenleven.
Het zou prachtig zijn als in het onderwijs en ook via de media er veel meer aandacht was voor hoe identificeren in z'n werk gaat en welke gevolgen dit heeft. En vooral: dat we zelf (liefdevolle en zorgzame) keuzes kunnen maken in hoe we in het leven en de wereld willen staan.
Hoe verhoudt 'niet identificeren' zich tot wel of geen grenzen trekken?
Het zou kunnen zijn dat u denkt: "mag ik dan nooit meer 'nee' zeggen als ik voor alles open zou staan"? Nee, het is niet zo dat je nooit 'nee' mag zeggen als je je met niets zou identificeren. Identificeren is namelijk een gevolg van het ego. 'Nee' zeggen is echter iets dat van nature in ons is ingebouwd en gebaseerd op een gezond evenwicht (bijv. als je al langere tijd niets gegeten hebt mag je best 'nee' zeggen als iemand je brood zou willen hebben; dat is dan goed voor jezelf zorgen. Het is ego als je 'nee' zegt als iemand je brood wil hebben, omdat je die persoon veroordeelt. Je, met andere woorden, dus identificeert met een aangeleerd oordeel over iemand).
