Voor velen is het gasballonvaren een onbekend fenomeen. Het gasballonvaren is gebaseerd op het principe dat lichtere gassen opstijgen in zwaardere gassen (lucht). Daarom worden met name de twee lichtste vormen van gas, waterstof en helium, gebruikt voor deze vorm van luchtvaart. Door gas te laten ontsnappen daal je en door ballast (zand of water) overboord te gooien stijg je. De wind zorgt voor de horizontale verplaatsing. Als je het uitgangspunt van de hoeveelheid gas per ballon gelijk maakt, heb je een prachtig recept voor een spectaculaire wedstrijd die al sinds jaar en dag georganiseerd wordt.
Geschiedenis
In de beginjaren van deze eeuw was het gasballonracen een van de meest spectaculaire manieren van sport. Dit inspireerde de Amerikaanse tijdschriftuitgever Gordon Bennett om in 1906 een race uit te schrijven met als doel een zo lang mogelijke afstand af te leggen. Deze afstand werd in een rechte lijn gemeten vanaf het begin van de vaart tot aan de plaats van landing. Tijd die in de lucht wordt doorgebracht en de totaal gevlogen afstand waren niet relevant. Nadat in 1938 de laatste GB-race werd gevaren, pikten in de jaren 70 een aantal enthousiastelingen het idee weer op. In 1979 werd vanuit Long Beach, Californië, weer de eerste na-oorlogse race om de Coupe Gordon Bennett gevaren.
Nederlandse deelname
In 1995 heeft het eerste Nederlandse team ooit deelgenomen aan de Gordon Bennett, bestaande uit de piloten Rien Jurg en Ron van Houten. De PH-KTS Festo Flyer, de enige in Nederland geregistreerde gasballon, gefabriceerd door de firma Cameron uit Engeland, hield beide heren in de lucht . De startlocatie was in 1995 in Zwitserland. Na een ballonvaart van 44 uur en 45 minuten en een afstand van 800 km is de ballon uiteindelijk in Jaglice/Czlopa en Polen aan de grond gezet. De nederlanders eindigden als 10de in het eindklassement.
De daaropvolgende jaren heeft het team nog acht keer deelgenomen aan de GB, met als beste resultaat de tweede plaats in 2001. Gestart werd destijds vanuit Warstein in Duitsland. Na een vaart van maar liefst 68 uur en 22 minuten en een afstand van 1.473 km is uiteindelijk een landingsplaats gevonden in Ciolanestii din Deal, Romenië, dicht bij de Zwarte Zee, slechts 43 km minder afgelegd als de uiteindelijke winnaars uit Frankrijk.
Online volgen van de wedstrijd
Iedere ballon die deelneemt aan de GB krijgt vanuit de organisatie een GPS-tracker mee in de ballon. Elke paar minuten wordt de positie en de hoogte vastgelegd en doorgegeven. Door deze gegevens digitaal te verwerken op een landkaart kan de wedstrijd door een ieder gevolgd worden via internet. Door de wedstrijd te volgen krijg je een beeld van de keuzes waarmee de piloten geconfronteerd worden tijdens de vaart en blijkt dat de wedstrijd een combinatie is van tactiek, ervaring, uithoudingsvermogen en vooral lef!
Niet zonder gevaar
Dat de deelnemers tijdens de vaart geconfronteerd worden met beslissingen waar hun leven vanaf kan hangen, is in 2010 duidelijk geworden. Een van de teams uit Amerika, bestaande uit Richard Abruzzo en Carol Reimer Davis, is boven de Adriatische Zee in een onweersbui terechtgekomen. Hierbij is de ballon door een tot op heden onbekende oorzaak, maar naar verwachting een blikseminslag, dusdanig beschadigd geraarkt, dat het vanaf een hoogte van 2.740 meter met een snelheid van ca. 80 km/uur als een baksteen in zee in gevallen. Beide piloten zijn hierbij om het leven gekomen. De lichamen zijn uiteindelijk samen met de ballon 2,5 maand na het ongeluk door een vissersschip voor de Italiaanse kust gevonden.
Materiaal en equipment
Om de kans op bovengenoemde ongelukken zo veel mogelijk te beperken hebben de ballons de beschikking over de modernste hulpmiddelen en veiligheidsmaterialen. Tot de standaard uitrusting behoren de GPS, hoogtemeter, radio, sateliettelefoon en een radardetectiesysteem. Natuurlijk wordt voor voldoende voedsel en drinken aan boord gezorgd. Een zonnepaneel zorgt voor een deel van de stroomvoorziening en een regenscherm houdt de regen buiten. Uiteraard wordt ook gezorgd voor de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen. De hoeveelheid materiaal die meegenomen wordt dient letterlijk en figuurlijk afgewogen te worden. Hoe meer ballast aan apparatuur e.d. je meeneemt, hoe minder ballast je in de vorm van zand of water je mee kunt nemen. En dat heeft weer invloed op de maximale afstand die je kunt afleggen, men heeft immers en vastgestelde hoeveelheid (waterstof)gas ter beschikking (1.000 m3).
Aandacht vanuit de Media
Het is verbazingwekkend dat een dergelijk evenement, met zo een historie, zo weinig aandacht krijgt vanuit de media. In 2011 wordt het evenement georaniseerd door Frankrijk. Het dorpje Barcelonette, in de Franse Alpen, zal van 9 tot 17 september het decor vormen voor de 55ste editie van de Coupe Earonautiqeu Gordon Bennet. Heren- en damesverslaggevers, grijp uw kans!
Passie
Alle deelnemers in de race willen natuurlijk winnen, maar het feit dat je kunt en mag deelnemen aan de dergelijk prestigieuze wedstrijd is voor veel deelnemers al een overwinning op zich. Het gaat uiteindelijk om de passie voor de sport. Een tocht van enkele dagen in een open mandje dat door de wind meegevoerd wordt op hoogtes die variëren van honderd tot wel vierduizend meter, met vergezichten die overweldigend moeten zijn, daar kunnen velen alleen maar van dromen…
