Meditatie en ontspanning

Het woord meditatie heeft veel betekenissen. Voor veel mensen zijn sport, lichaamsbeweging, dans of andere inspannende fysieke activiteiten een vorm van ‘meditatie door beweging’. Anderen hebben het over een soort ‘mediteren’ als ze niet helemaal met hun hoofd bij hun werk zijn. Weer anderen beschrijven alledaagse activiteiten als autorijden en wandelen als meditatief. Wat al deze activiteiten gemeen hebben, is het feit dat je erbij in een soort trance raakt, en je in een toestand raakt dat je niet denkt, alleen maar doet. Een toestand die je wel kunt omschrijven als ‘ontgeest’.

Traditioneel

Je hebt natuurlijk ook het traditionele en hardnekkige beeld van meditatie: een yogi die in zijn eentje, vrijwel naakt, met een lange baard en een hoofd vol haar, in het bos of op een bergtop zit, in een vreemde,verwrongen houding en nog vreemdere gezangen uitstotend. Of nog eerder denken we misschien aan iemand die op de grond zit en niets doet. En vreemd genoeg klinkt op de grond niets zitten doen niet echt als de meest actieve manier om mentale spanning kwijt te raken. 

Schijn bedrieg echter, en kalme meditatie is nog altijd een prima methode om je te concentreren en mentale spanning kwijt te raken. Tenslotte: als alle voornoemde activiteiten verwant zijn aan mediteren, dan weet je al uit de eerste hand hoe effectief die vloeiende staat kan zijn.

Oorsprong

Meditatie bestaat al heel lang, al duizenden jaren, en komt oorspronkelijk uit het Verre Oosten. Religieuze en filosofische beoefenaren hebben meditatie met succes aangewend om innerlijk evenwicht, verlichting, tevredenheid en eenheid met het hele universum te vinden.

Meditatie in de westerse wereld

Het heeft lang geduurd voor meditatie de westerse wereld bereikte. De eerste tekenen dat meditatie ingang begon te vinden zien we in de negentiende eeuw, toen naturalistische en transcendentalistische schrijvers de grote oosterse teksten begonnen te lezen en deze overtuigingen en ideeën in hun eigen leven en werk probeerden te integreren. Het oosterse denken werd door talrijke mystieke en geheime genootschappen in Europa en Amerika opgepikt, waardoor het een wat onverkwikkelijke reputatie kreeg. In de populaire cultuur dook het voor het eerst op in de jaren zestig van de twintigste eeuw, met de Maharishi, en zelfs toen werd het vooral in verband gebracht met marginale en radicale groepen. De laatste tientallen jaren is het echter tot op zekere hoogte geaccepteerd  geraakt, en vinden de tegenstanders het simpelweg onnozel, en niet meer regelrecht gevaarlijk zoals vroeger.

Het heeft de reputatie van meditatie goed gedaan dat een aantal vooraanstaande figuren in het bedrijfsleven en de entertainmentwereld (zoals Russell Simons en Clint Eastwood) mediteert, en ook dat er steeds meer klinisch onderzoek wordt gedaan naar meditatie, waaruit meestal blijkt dat het inderdaad werkt. Te verwachten valt dat meditatie in de toekomst steeds meer geaccepteerd zal raken in de westerse cultuur als een effectieve methode om stress te verminderen en rust te vinden.