Handschriften verschillen per persoon, maar ook zijn er verschillen tussen mannen en vrouwen op te merken. Over het algemeen hebben mannen een slordiger handschrift dan vrouwen. Betekent dit dat mannen een minder goed ontwikkelde fijne motoriek hebben of is er iets anders aan de hand?
Motoriek
Om te kunnen schrijven, is de motorische ontwikkeling van groot belang. Er zijn twee soorten motoriek te onderscheiden: de grote en de fijne motoriek. De grote motoriek betreft de bewegingen vanuit de schouders. Je gebruikt deze motoriek bijvoorbeeld bij het borduren. Bij het schrijven maak je gebruik van de fijne motoriek. Hier worden de zeer kleine en precieze bewegingen mee bedoeld die je vingers maken bij het schrijven. Wanneer je je grote motoriek oefent, oefen je niet je fijne motoriek. Er zit een groot verschil in de aansturing van de grote en fijne motoriek. Bij beide soorten wordt gebruik gemaakt van een ander deel van de hersenen. Voor een goede handschriftontwikkeling is het dus van belang dat de fijne motoriek getraind wordt.
Verschillen jongens en meisjes
In veel gevallen hebben jongens een minder goed leesbaar handschrift dan meisjes. Jongens schrijven vaak hoekig en slordig, terwijl meisjes meestal zeer precies zijn en een rond handschrift hebben. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, maar over het algemeen zijn de handschriften van jongens en meisjes duidelijk te onderscheiden. Wanneer je handschrift slordiger is, wil dit zeggen dat je fijne motoriek minder goed ontwikkeld is. Wil dit zeggen dat jongens geboren worden met minder mogelijkheden voor hun fijne motoriek dan meisjes?
Cultureel bepaald
Uit onderzoek blijkt dat het niet waarschijnlijk is dat de mogelijkheden van de fijne motoriek bij mannen anders zijn dan bij vrouwen. In principe zou de fijne motoriek hetzelfde moeten werken bij beide geslachten. Hoe kan het dan dat er zo’n duidelijk verschil te zien is tussen mannen en vrouwen? Het is mogelijk dat dit niet genetisch bepaald is, maar te maken heeft met cultuur.
Meisjes leren al op jonge leeftijd gebruik te maken van hun fijne motoriek. Ze tekenen, kleuren en rijgen kleine kralen aan een ketting. Bij deze handelingen maken ze gebruik van hun fijne motoriek. Door dit vaak te oefenen, ontwikkelen ze hun fijne motoriek steeds beter. Hierdoor gaan ze het nog leuker vinden en blijven ze het vaak doen.
Jongens worden door hun vader mee naar buiten genomen om te voetballen. Ze spelen met de blokken en houden van stoeien. Bij deze handelingen maken ze gebruik van hun grote motoriek. Voor ze op de basisschool terecht komen, hoeven ze hun fijne motoriek nauwelijks te gebruiken. In de kleuterklas zullen jongens eerder kiezen voor de bouwhoek, waar ze gebruik kunnen maken van hun grote motoriek, dan voor de kralenhoek, waar ze hun fijne motoriek nodig hebben om de kleine kraaltjes op het kralenplankje moeten leggen. De leerkracht stimuleert dit vaak door jongens ‘echte’ jongenstaken te geven, zoals het tillen van zware dingen of bouwen. Zo oefenen jongens hun fijne motoriek niet en zullen zij het moeilijk vinden om hier gebruik van te maken. Dit leidt tot frustratie, waardoor ze liever niet oefenen om hun fijne motoriek te ontwikkelen. Hierdoor lopen jongens een achterstand op ten opzichte van de meisjes. Doordat ze het steeds minder leuk vinden om hun fijne motoriek te gebruiken, zal de achterstand groter worden. Zo komen ze in een vicieuze cirkel terecht.
Conclusie
Omdat er nooit serieus onderzoek naar gedaan is, kan het niet met zekerheid gezegd worden, maar het lijkt er toch op dat het verschil in handschriftontwikkeling van jongens en meisjes cultureel bepaald is. Jongens oefenen hun fijne motoriek te weinig, omdat ze van jongs af aan meer buiten spelen en woeste spelletjes spelen. Meisje zijn daarentegen wel veel bezig met hun fijne motoriek en ontwikkelen daarom vaak een mooier leesbaar handschrift. Natuurlijk is dit niet de enige theorie over de verschillen in handschrift tussen jongens en meisjes. Sommige mensen beweren dat het te maken heeft met de bouw van de hand. Anderen denken dat meisjes een voorbeeld nemen aan het handschrift van volwassen vrouwen en jongens eerder een voorbeeld nemen aan volwassen mannen. Toch lijkt het zeer waarschijnlijk dat de handschriftontwikkeling in ieder geval deels cultureel bepaald is.
Scholten, A.& Hamerling, B. (2011) Schriftkennis. Eduplaza.
