In het leven zijn er verschillende soorten afscheid. Soms is het voor even, maar vaak is het afscheid voor heel lange duur of zelfs voor altijd. Hoe leer je een klein kind hiermee omgaan?
Voorbereiding
Een goede voorbereiding op afscheid nemen is zeer belangrijk. Vertel je kind wat er gaat gebeuren en waarom. Vaak zal het kind reageren met een simpel antwoord als: ‘dat wil ik niet.’ Helaas kunnen we niet kiezen wat we wel en niet willen en het is heel moeilijk om dat een kind uit te leggen. Wanneer het een afscheid is van korte duur, is het fijn om een aftelkalender te maken, waarop het kind kan zien hoe lang het nog duurt voordat een persoon weer terugkomt.
In de steek gelaten
Als het een afscheid betreft voor altijd, zoals de dood, is de voorbereiding eveneens van groot belang. Kinderen, en vooral kleine kinderen, kunnen zich in de steek gelaten voelen. Ze begrijpen vaak niet dat het afscheid niet vrijwillig is. Het begrip dood is voor kinderen ook niet altijd even duidelijk. Wat gaat er gebeuren? Waar gaat iemand heen en waarom? Dit zijn vragen die ongetwijfeld bij het kind naar boven komen. Vragen die moeilijk te beantwoorden zijn.
Alle kinderen zijn anders
Over het onderwerp dood is al veel geschreven. Ook voor kinderen. Toch is voorzichtigheid geboden. Alle kinderen zijn anders en er zullen weinig kinderen zijn die hetzelfde reageren op de uitleg die in de boekjes gegeven wordt. Een voorbeeld van een van die boekjes is: Kikker en het vogeltje van Max Velthuijs. Op zich een mooi boekje waarin duidelijk wordt uitgelegd wat er gaat gebeuren na de dood. Het dode vogeltje wordt begraven. In het graf worden bloemetjes gegooid, waarna het dichtgegooid wordt met zand. Bovenop wordt een steen gelegd. Dit kan bij kinderen grote impact hebben. Het idee dat een persoon in de grond gaat en bedolven wordt onder zand kan bij kinderen een nare nasmaak hebben.
Eerlijk zijn
Vanaf het begin leren we onze kinderen eerlijk te zijn. Het is dan ook belangrijk om, in geval van afscheid, zo eerlijk mogelijk te blijven tegen kinderen. Eerlijk zijn is niet altijd even leuk, maar wel doeltreffend. Een kind heeft er immers ook niets aan als het een verhaal te horen krijgt dat later weer veranderd wordt.
Als voorbereiding niet mogelijk is
Soms zijn er situaties waarbij het niet mogelijk is om een kind voor te bereiden op een afscheid, denk aan een tragisch ongeval. In deze gevallen is het voor een kind nog minder te begrijpen dan wanneer er wel mogelijkheid is tot voorbereiden. Kinderen komen met allerlei vragen en hoe vervelend ook, deze vragen dienen zo eerlijk mogelijk beantwoord te worden. Ook op tijden of momenten die heel moeilijk zijn.
Luister naar het kind
Kinderen hebben er een handje voor om de meest vreemde opmerkingen te maken. De uitspraken die zij doen kunnen hard aankomen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld de nabestaanden van een overledene van alles kwalijk nemen. Dit is echter niet persoonlijk bedoeld. Kinderen gebruiken deze manier van uiten nu eenmaal. Praten is heel belangrijk. Het is voor kinderen een groot deel van verwerken. Gesprekken worden vaak meerdere keren herhaald. Dit kan voor sommigen als verveld worden ervaren, maar voor kinderen is het opnieuw een manier om het verlies te verwerken. Het belangrijkste is: luister naar het kind, hoe vaak het ook het zelfde zegt.
