Massaal worden er iedere maand weer loten gekocht. En kijken we de shows waarin de nummers bekendgemaakt worden of we zoeken de uitslag later via teletekst. Iemand moet die jackpot toch krijgen! – dus waarom ú niet? De kans om te winnen is miniem. Wat maakt ons toch zo hoopvol?
Maandelijkse loterijen![""]("https://www.todio.nl/afbeeldingen/loterij.jpg")
We kennen ze allemaal: de loterijen die gekoppeld aan één of meerdere goede doelen hun loten verkopen. Je kan een abonnement nemen en elke maand wordt er automatisch een afschrijving van uw rekening gedaan en u speelt maandelijks mee met bijvoorbeeld de Nationale Postcode Loterij, de Bankgiroloterij, de Staatsloterij of de Lotto.
Volgens de Consumentengids geven we jaarlijks zo'n honderd euro per persoon uit aan kansspelen zoals bovengenoemde loterijen. Het vooruitzicht om in één keer multimiljonair te worden zonder daar al te veel moeite voor te doen, blijft lonken. We denken eerder aan de hoogte van de prijs en wat we met het geld kunnen gaan doen dan aan de piepkleine kans om hem ook daadwerkelijk in de wacht te slepen. Trouwens: iemand moet die prijs toch winnen! – waarom zou u dat dan niet zijn?
Kansen inschatten
Als er verteld wordt dat er een kans van één op veertien miljoen is om de loterij te winnen, zal niemand daar verder aandacht aan besteden omdat die kans onmeetbaar klein is. Terwijl als je ze vertelt dat ze een kans hebben om de loterij te winnen, ze plotseling overoptimistisch worden. We hebben de neiging om positieve uitkomsten te overschatten, terwijl we negatieve bagatelliseren.
We letten teveel op winnaars
Natuurlijk wordt het breed uitgemeten in de media wie er met een groot geldbedrag aan de haal gaat. Overdonderende winnaars met een glaasje champagne en een reuzencheque op schoot vertellen met tranen in hun ogen hoe blij ze zijn met hun gewonnen bedrag. Aan de miljoenen verliezers wordt geen aandacht geschonken. Je zal nooit een krantenartikel of een uitzending zien die gewijd is aan mensen die al twintig jaar meespelen en in al die jaren maar drie keer vijf euro hebben gewonnen.
We denken dat we controle hebben
Doordat we zelf de eindcijfers of in andere gevallen de nummers zelf kunnen kiezen, krijgen mensen de illusie dat ze controle hebben over de winkansen. Er zijn mensen die elke keer hun 'geluksnummers' ingeven. Vaak zijn dat verjaardagen of huwelijksdagen.
We hebben last van de gokkersillusie
U speelt al zo lang mee, nu móét u toch weleens aan de beurt zijn? Helaas is dit een gokkersillusie. Dit is de illusie dat kans een eerlijk en zelfcorrigerend proces is, en dat de lottonummers moreel besef en een geheugen hebben. Als bepaalde getallen zijn 'gevallen', verwachten we dat ze dat de volgende keer niet snel wéér zullen doen. Aangezien het trekken van de nummers een volstrekte willekeur betreft, maakt dit niets uit.
Straks grijp je mis
Wat bijvoorbeeld met de Postcodeloterij aan de hand is, is dat hele straten met dezelfde postcode kunnen winnen. Daarom denken we al gauw 'Stel dat hij hier in deze straat valt dan ben ik de enige die niet meedeelt in de prijs'. Dit is ook een reden waarom we meespelen, al is het maar met één lot.
Psychologie Magazine
