De Tiki-cultuur raakt voor het eerst bekend in Amerika in de jaren 30, toen de in Texas geboren Ernest Raymond Beaumont-Gantt, die het zuiden van de Stille Zuidzee had bereisd, in Hollywood het restaurant Don the Beachcomber opende. Dit restaurant in Polynesische stijl serveerde Kantonese gerechten en exotische rumcocktails in een tropische ambiance van brandende toortsten, bloemenslingers en felgekleurde stoffen.
Verdere uitgroei
Voortbouwend op het concept van de Beachcomber startte Trader Vic (Victor Bergeron) zijn eerste Polynesische restaurant in Oakland, dat is uitgegroeid tot een wereldwijde restaurantketen. De populariteit van Trader Vic-restaurants bereikte in de jaren 50 en 60 haar piek, profiterend van de destijds heersende Tikimainia, maar de populariteit van de restaurantketen begon te tanen toen de Tiki nieuwere generaties minder bleken aan te spreken. De laatste jaren kunnen dankzij de hernieuwde belangstelling voor de Tiki-cultuur ook restaurants en bars in Tiki-stijl weer op een toenemende populariteit rekenen, nu meer jonge mensen de sterke drankjes en unieke sfeer van die plekken beginnen te waarderen.
Verdere groei populariteit
Een andere katalysator bij de kennismaking met en de uiteindelijke wijdverbreide acceptatie van de Tiki zijn de verhalen en souvenirs die militairen meebrachten die in de Tweede Wereldoorlog in de Stille Zuidzee hadden gevochten. De fantastische verhalen over de exotische en schitterende eilanden inspireerden James Mitchener tot zijn boek Tales of the South Pacific, waar hij in 1948 de Pulitzer Prize voor kreeg. Een jaar later diende het boek als basis voor de prijsinnende musical South Pacific van Rodgers en Hammerstein, die een Pulitzer Prize won en alle Tony Awards. De musical vormde weer de basis voor een filmversie, die in 1958 werd uitgebracht.
Hawaï
Toen Hawaï in 1959 een Amerikaanse staat werd, brak het gouden tijdperk aan voor de populariteit van de Tik in de VS. Amerikanen zijn dol op de exotische cultuur van de verafgelegen eilanden, die werd geromantiseerd in restaurants, bars, muziek, op Broadway en in Hollywood. Polynesisch geïnspireerd ontwerp begon door te dringen in vele facetten van het Amerikaanse leven, van woninginrichting tot landschappen en architectuur.
Wat houdt de Tiki-cultuur in?
Nu dit alles is verteld komt natuurlijk de vraag: wat is de Tiki-cultuur precies? Alleen maar de verbijsterende drankjes en het exotische eten? Tropische ambiance, gecreëerd met rijkgekleurde tapijten? De markante beelden, maskers en andere verzamelobjecten die te onweerstaanbaar zijn om alleen voor ‘camp’ door te gaan.
Eén definitie van cultuur is dat die bestaat uit de algemeen gedeelde geloofsovertuigingen, sociale vormen, en materiële kenmerkten van een sociale groep die van generatie op generatie worden doorgegeven. Kortom, het is een levenswijze van een volk in een bepaald gebied die exclusief van hen is. Zo bestaat de Polynesische cultuur waarvan die van de Tiki is afgeleid uit de culturen van de eilanden in de Stille Zuidzee als geheel (al kan elk eiland zijn eigen gebruiken en geloofsovertuigingen hebben die sterk kunnen verschillen van het buureiland). De Tiki-cultuur is een amalgaam van de dingen die de westerlingen aan de eilanden van de Stille Zuidzee zijn gaan waarderen: de vriendelijke mensen, fascinerende tradities en gebruiken, levendige muziek, verbeeldingsrijke kunstwerken, praktische architectuurvormen, en mooie snuisterijen die niet alleen decoratief maar ook nog eens praktisch zijn.
Helaas is het voor de Amerikanen niet mogelijk hun gemeenschappen en woningen om te toveren tot een tropisch paradijs, gesymboliseerd door de Tiki-cultuur. Dus hebben ze genoegen genomen met het op een na beste: de artefacten van de Tiki onderdeel maken van hun eigen omgeving, om die iets van de sfeer van het paradijs te geven. Daarom is er ook zo veel vraag naar Tiki-beelden: een klein beeldje voor op tafel of een wat grotere in de tuin zijn niet alleen interessante objecten, ze kunnen een wat saaie omgeving ook bezielen met warmte en leven.
