Op 1 juni 2008 keken 1,2 miljoen mensen naar de Grote Donorshow van BNN. In de show zou de ongeneeslijk zieke Lisa zelf bepalen aan welke nierpatiënt ze haar nier zou doneren. Er was veel kritiek op de show, maar uiteindelijk bleek het een promotiestunt te zijn om meer donoren te werven. Lisa was een actrice, in het echt kerngezond. En ook de nierpatiënten zaten in het complot. BNN riep de mensen op donor te worden. De show was een groot succes.
Donoren in Nederland
In Nederland is inderdaad een groot tekort aan orgaandonoren. Volgens het artikel Donor worden, dat doe je voor jezelf uit de Volkskrant blijkt dat slechts één op de vijf volwassen Nederlanders donor wil zijn. Ook laat het artikel weten dat er van de vijfttienhonderd mensen op wachtlijsten voor orgaantransplantatie jaarlijks ongeveer honderd mensen sterven. Daarbij worden er ieder jaar nog eens honderd mensen van de lijst gehaald omdat hun gezondheid te veel is achteruitgegaan voor een transplantatie. De meeste mensen laten de beslissing voor donatie over aan hun nabestaanden, die zeggen in driekwart van de gevallen nee.
Ook in België en Spanje worden de nabestaanden geraadpleegd, maar het percentage dat weigert ligt daar veel lager. Dat komt door het 'geen-bezwaarsysteem': iedere overledene is automatisch donor, tenzij hij of zijn familie uitdrukkelijk heeft aangegeven dat niet te willen.
Levende donor
Zelfs levende donoren kunnen gebruikt worden voor transplantaties. Tegenwoordig staan er zelfs meer mensen een nier af tijdens hun leven dan na hun dood, zo blijkt uit de cijfers van de Nederlandse Transplantatiestichting. In 2006 schonken 280 levenden een nier aan een familielid, partner of vriend. In datzelfde jaar werden de nieren van 211 overleden donoren getransplanteerd. Nierspecialist Willem Weimar van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam zegt dat de resultaten met ‘levende’ nieren uitstekend zijn. Ze zijn gezonder en gaan gemiddeld twee keer langer mee dan een nier van een dode donor.
In de Volkskrant van 1 juli 2009 stond een stuk over Arie de Graaf (63). Hij schijnt de eerste nierpatiënt te zijn die via een advertentie een nierdonor gevonden heeft. Een jaar lang zette hij advertenties in dagbladen. Uiteindelijk reageerde Maggy van Manen (37) na een uitzending van EenVandaag. Ze werd geraakt door het feit dat hij de nieren van zijn op 23-jarige leeftijd overleden zoon wel had afgestaan, maar nu zelf geen nier kon krijgen. ‘’We moeten toch een beetje voor elkaar zorgen hier? Zo ben ik gewoon. Ik help bijvoorbeeld ook alcoholisten terug te keren in de maatschappij. Soms neem ik ze in huis. Er wordt wel eens misbruik van me gemaakt, maar ik ga er toch mee door,’’ aldus van Manen.
Oplossingen
Voor Nederland zijn er een aantal mogelijkheden die misschien kunnen zorgen voor meer donoren. Een groot probleem is dat veel mensen zich niet opgeven als donor, omdat ze liever niet nadenken over de dood, of er gewoon geen zin in hebben. Ze laten de beslissing dan over aan nabestaanden, die meestal niet voor orgaandonatie kiezen. Sinds december 2008 maken mensen die zich laten registreren (als donor of niet-donor) aanspraak op een korting van vijf tot tien procent op hun verzekeringspremie. ‘’We mogen niet discrimineren op orgaandonorschap. Het gaat puur om registratie. De nieuwe collectieve verzekering moet niet worden gezien als een beloning voor orgaandonoren’’, zegt Nils Karssens verzekeringstussenpersoon van de initiatiefnemer van de actie. Uiteindelijk zullen meer registraties ook voor meer donoren zorgen, en dit werkt weer kostenbesparend voor de verzekeraars.
www.volkskrant.nl
Nederlands Transplantatiestichting
