Dyslexie is een groot probleem voor veel kinderen in het basisonderwijs. Ze presteren op school laag, terwijl ze meestal gewoon hartstikke slim zijn. Dyslectische kinderen hebben vaak het idee dat ze met het bordje ‘ik ben dom’ rondlopen. Ze gaan zich anders voelen dan andere kinderen, worden onzeker, en gaan daardoor alleen nog maar meer fouten maken. Terwijl het helemaal niet klopt dat dyslectische kinderen dom zijn. Tenslotte had zelfs Einstein dyslexie.
Wat is dyslexie?
Letterlijk betekent dyslexie: slecht kunnen lezen. Bij dyslectici valt het trage lezen op, de grote aantallen spelfouten en de verkeerde zinsconstructies. De problemen zijn hardnekkig, het gaat maar niet over. Ook zullen dyslectici vaak radend lezen, ze gokken wat er staat en maken daarom veel fouten. De algemene kenmerken van dyslexie zijn:
Moeite hebben met:
- het verschil horen tussen klanken, zoals m en n, p en t, eu, u en ui;
- het in volgorde zetten van klanken, ze maken bijvoorbeeld van het woord ‘dorp’ het; woord ‘drop’ of het omdraaien van getallen ‘12’ in plaats van ‘21’;
- het in het hoofd stampen van reeksen, zoals tafels;
- het onthouden van vaste woordcombinaties, uitdrukkingen of gezegdes;
-
het onthouden van gegevens, zoals rijtjes, woordjes en jaartallen.
Eigenlijk is dyslexie veel breder dan alleen ‘slecht kunnen lezen’. Zo kunnen dyslectici al op jonge leeftijd moeite hebben met het onthouden van versjes en liedjes, namen van andere kinderen en zelfs gezichten van bepaalde mensen. Ook kunnen ze moeite hebben met leren klokkijken of het onthouden van telefoonnummers.
Het is nog steeds niet helemaal duidelijk hoe dyslexie ontstaat. Tegenwoordig wordt dyslexie gezien als een aangeboren hersenfunctiestoornis. Uit onderzoek blijkt dat er iets mis is in de communicatie tussen twee hersengebieden. Maar hoe de samenhang tussen de verschillende delen precies werkt, is nog niet bekend. Wel weten we dat dyslexie erfelijk is. Ook zijn er meer jongens met dyslexie dan meisjes.
Als kinderen leren lezen gaat dit net als bij leren lopen stapje voor stapje. Je hersenen onthouden ieder stapje, en op den duur gaat het steeds beter. Dit heet ook wel het ‘automatiseren van lezen’. Voor dyslectische kinderen is het iedere keer weer alsof ze het woord voor het eerst lezen. Er komt geen automatisering, het gaat niet vloeiend.
Gevolgen van dyslexie bij kinderen
Voor sommige kinderen zijn de gevolgen van dyslexie groot. Ze merken dat ze niet mee kunnen met de andere kinderen en dit kan zich weer uiten in kwaad worden, boos zijn, verdrietig zijn, woede, spanning en faalangst. Hierdoor kunnen ze zich agressief gaan gedragen of zich juist terugtrekken. Kinderen gaan zich dom voelen, vaak ook omdat andere kinderen het niet snappen en ze er mee pesten.
Hulpmiddelen
Gelukkig zijn er inmiddels een aantal hulpmiddelen die dyslectici kunnen gebruiken. Zo is er een speciaal lettertype ontworpen voor dyslectici, Read Regular, dat op internet te bestellen is. Dit lettertype is makkelijker te lezen doordat alle letters duidelijk van elkaar verschillen. Ook heb je hulpmiddelen zoals de ReadingPen en de Daisy speler. De ReadingPen is een pen die woorden kan scannen. De pen kan woorden rechtstreeks van het papier hardop uitspreken. Ook spelt, verklaart, vertaalt en onthoudt hij de gescande woorden. Behalve het van Dale Groot Woordenboek der Nederlandse Taal bevat de ReadingPen ook een Engels-Nederlands en Nederlands-Engels woordenboek. Hierdoor kan de pen ook helpen met het uitspreken van woorden in het Engels. Een nadeel is dat de pen niet alle woorden goed kan uitspreken en dat de pen erg duur is, rond de 300 euro.
De Daisy speler is een apparaat dat lange teksten kan voorlezen. De leerling kan tijdens het luisteren meelezen in het boek. Schoolboeken zijn te krijgen als audiobestanden en kunnen gekocht worden. Ook zijn er leesboeken, kranten en tijdschriften verkrijgbaar voor de Daisy speler. Ook de Daisy speler is erg duur, hij kost rond de 400 euro.
