Wanneer kinderen of jongeren iemand verliezen, doet dit veel pijn. Ze rouwen net als volwassenen en hebben tijd, liefde en vooral ruimte nodig. Het dagelijkse leven gaat verder en na een tijd moeten de leerlingen weer naar school. Hier is het van groot belang dat ze goed worden opgevangen.
Rouw op school
Een goede opvang van rouwende kinderen of jongeren op school kan ervoor zorgen dat ze niet geïsoleerd raken. Zo lopen ze geen vertraging op in hun schoolloopbaan en komen niet verstrikt in een gecompliceerd rouwproces. Door een goede begeleiding kunnen jongeren uitgroeien tot sterke volwassenen. Een leerling kan het best worden opgevangen in het eigen gezin, maar vaak heeft het gezin zelf zoveel te verwerken dat ze niet openstaat voor het verdriet van de leerling. Hier kan een vertrouwde leerkracht veel hulp bieden.
De school kan het verdriet en de pijn niet wegnemen, maar ze kan de leerling wel helpen ermee om te gaan. Sommige leerlingen rouwen niet op het moment zelf, ze hebben meer tijd nodig om het te beseffen. Rouwen is hard werken, daarom wordt het rouwarbeid genoemd. Soms kan een klein verlies de deur open zetten om een groot verlies te verwerken, dit verschijnsel is uitgestelde rouw.
Rouwtaken
Rouwen bestaat uit vier taken. Die taken moet iedereen doorlopen om een verlies echt te kunnen verwerken.
Taak 1: Het verlies onder ogen zien
Men probeert kinderen en jongeren te beschermen voor de harde realiteit, maar dit maakt het verwerken van een verlies juist moeilijk. Leerlingen die rouwen hebben nood aan liefde, aandacht en veiligheid. Ze moeten het verlies onder ogen durven zien. Leerkrachten en ouders kunnen vragen uitlokken maar ze tevens ook eerlijk durven beantwoorden. Wanneer een leerling op de hoogte is van de waarheid, kan het rouwproces ook beginnen.
Taak 2: De pijn van het verlies ervaren
De omgeving weet vaak niet goed wat te doen als een leerling zijn verdriet uit. Mensen voelen zich vaak comfortabel wanneer iemand erg verdrietig is. Toch is het belangrijk dat leerlingen op school de ruimte krijgen om hun verdriet te uiten. Wanneer ze dit niet doen, kan het verdriet later terugkomen in de vorm van een psychosomatische klacht (hoofdpijn, slapeloosheid). Sommige leerlingen kunnen dan ook afwijkend gedrag vertonen zoals agressie of slechte schoolresultaten. Wie met de dood wordt geconfronteerd, moet nu eenmaal door de pijn heen. Er zijn slechte periodes met angst en verdriet, maar er komen ook momenten wanneer het allemaal weer wat beter gaat. Het wil niet zeggen dat als het even beter met een leerling gaat, dat die dan ook over het verlies heen is. Het is van belang dat leerkrachten de leerling goed in de gaten blijven houden. Soms verbergen leerlingen hun verdriet zodanig dat het lijkt alsof alles goed gaat.
Taak 3: Leven zonder de overledene
Na het overlijden moet de leerling weer de draad van het gewone leven opnemen. Dit is echter niet zo eenvoudig. De lessen gaan verder, toetsen en examens kondigen zich aan. Dit terwijl de leerling er helemaal nog niet klaar voor is. Hij blijft met zijn gedachten voortdurend hangen bij zijn overleden dierbare. Soms gaat men de overledene idealiseren. Als het rouwproces normaal verloopt, komt er na enige tijd een realistisch beeld van de overledene in de plaats van dit ideaalbeeld.
Taak 4: Zich emotioneel losmaken en nieuwe relaties aangaan
Sommigen denken dat nieuwe relaties toch opnieuw zullen eindigen in verdriet en pijn. Daarom zijn er leerlingen die geen enkele relatie meer willen aangaan uit angst opnieuw iemand te verliezen. Bindingsangst en sociaal isolement zijn dan ook zaken die vaak voorkomen bij leerlingen die recent iemand zijn verloren. Dit gaat niet alleen over partnerrelaties, maar ook over vriendschapsrelaties en relaties met mensen in het algemeen. Vaak vinden leerlingen het niet eerlijk om opnieuw te beginnen of om ook maar aan de toekomst te denken. Wanneer ze dit wel doen, voelen ze zich enorm schuldig tegenover hun overleden dierbare. Deze vierde en laatste taak is voor de meeste jongeren de moeilijkste om te vervullen. Dit komt omdat men definitief afscheid moet nemen van hun overleden dierbare en weer verder moet gaan met hun eigen leven.
Geslaagde rouwarbeid
Geslaagde rouwarbeid wil zeggen dat leerlingen zich opnieuw na een lange sombere periode goed voelen. Ze kunnen andere kleinere problemen de baas en worden minder in beslag genomen door het verdriet. Het verdriet en de pijn gaan wel een heel leven mee, maar elke dag opnieuw kan er een beetje meer geleefd worden.
