Het najaar, en dan vooral de herfstvakantie, is voor veel mensen de tijd om het bos in te gaan. Wandelen, genieten van de rijke kleurschakering aan bladeren of alvast spullen voor kerststukjes zoeken. Een enkeling waagt zich aan paddenstoelen, maar dat is niet verstandig. Nederlanders weten weinig van paddenstoelen. Anders is het in Rusland, waar ‘sbor gribov’, bloedserieus wordt uitgeoefend.
![""]("https://www.todio.nl/afbeeldingen/paddenstoel.jpg")
Traditie
Paddenstoelen zoeken komt van oudsher voor op het Russische platteland. Tot ver in de 19e eeuw kende Rusland een feodaal stelsel waarin boeren heel arm waren en kort gehouden werden. Aanvullingen op het verbouwde voedsel waren zeer welkom. Hoewel minder erg, was ook in de Sovjettijd (1917–1990) sprake van schaarste of lage kwaliteit voedsel. Verse groenten waren slecht verkrijgbaar en vleesproducten werden ‘opgepompt’ met bijvoorbeeld vismeel of extra vet. Paddenstoelen zoeken bleef daarom een traditie die voor een aanvulling met vitaminen en eiwitten zorgde.
Cultuur
Vanaf augustus creëert de combinatie van regenbuien en warmte in de dichte Russische bossen een ideaal klimaat voor paddenstoelen. Niet alleen plattelanders, maar ook stedelingen trekken erop uit om te oogsten, vaak vanuit hun favoriete vakantiehuisje, de ‘datsja’. Russen hebben zelfs een uitdrukking voor het ideale weer: een paddenstoelenbui, het uitzonderlijke fenomeen van regen en zon tegelijkertijd.
Behalve dat paddenstoelen uit noodzaak worden gezocht, is het zoeken ook een sport die een aantal Russen zeer fanatiek beoefent en die zelfs aanleunt tegen vroeger heidens geloof. Tips over het herkennen van giftige soorten en de beste vindplaatsen houden Russen angstvallig binnen de familie. Informatie over hoeveel paddenstoelen ze vinden wordt niet gegeven. Dat gaat zo ver dat zoekers altijd een doek over hun mand leggen. Bij aanvang van een speurtocht prevelen sommige Russen nog een soort van gebedje tegen de bosgeesten zodat ze een goede oogst krijgen.
Verdwalen en vergiftigen
Verhalen over paddenstoelenmaaltijden in Rusland met dodelijke afloop zijn in de buitenlandse pers legio. Inderdaad vergissen zelfs Russen zich en eindigen jaarlijks honderden mensen in het ziekenhuis met een vergiftiging. Omdat het gevaar van de verkeerde paddenstoel plukken zeer reëel is, bekwamen veel Russen zich als mycoloog (schimmeldeskundige). Sommigen zoeken zelf geen paddenstoelen, maar verhuren zich als zelfbenoemd adviseur. Ook dan gaat het wel eens mis.
Minder bekend is dat net zo veel Russen jaarlijks verdwalen. Het is immers de sport en de kick om zo ver mogelijk van bekende vindplaatsen op zoek te gaan. Dat is meestal diep in het bos. Daarbij wordt het gevaar onderschat. Vooral de fanatieke speurders gaan zo op in het kijken op de grond, dat ze niet bijhouden hoe ze lopen. Eenmaal verdwaald, krijgen slachtoffers te maken met vochttekort, onderkoeling en – in het ergste geval – beren of botbreuken. Jaarlijks wordt een aantal paddenstoelenzoekers niet op tijd gevonden. Oudere Russen wijten de ongelukken aan de verloren kennis van het navigeren op sterren en terreineigenschappen.
Nederlandse paddenstoelen
In Nederland is de paddenstoel beschermd. Commercieel plukken valt onder de Stroperijwet en is dus verboden en strafbaar. In de regel doen boswachters niet moeilijk wanneer je een paar paddenstoelen plukt, zeker als je verder geen manden of tassen bij je hebt. Sommige natuurbeheerders controleren wel streng omdat bezoekers voor de paddenstoelen van de paden afwijken. Critici vinden dat de wetgeving wel streng is, omdat het mycelium – de ondergrondse schimmeldraden waaruit de paddenstoel groeit – het volgende jaar gewoon weer produceert. Los van de minimale kennis die de gemiddelde Nederlander van giftige paddenstoelen heeft, kan je ze toch beter laten staan. Wie toch eens iets anders dan champignons wil, gaat naar de winkel of teelt zelf op houtstronken (via internet zijn schimmelkweekjes verkrijgbaar).
www.readrussia.com, www.wikipedia.com
